Qarshi davlat universiteti lingvistika kafedrasi tilshunoslik fanidan

Bilaman 
Bilishni hohlayman 
Bilib oldim 
U uch bosqichda amalga oshiriladi, ya‘ni: 
1. O‘quvchilarning o‘rganilishi rejalashtirilayotgan mavzu bo‘yicha 
tushunchalarga egalik darajalari aniqlanadi. 
2. O‘quvchilarning mavzu bo‘yicha mavjud bilimlarini boyitishga bo‘lgan 
ehtiyojlari o‘rganiladi. 
3. O‘quvchilar mavzuga oid ma‘lumotlar bilan batafsil tanishtiriladilar. 
―Zig-zag‖ metodi(ham yuqoridagidek) 
1. O‘quvchilarda jamoa (yoki guruh) bo‘lib ishlash ko‘nikmasi shakllanadi; 
2. Mavzuni o‘zlashtirishga sarflanadigan vaqt tejaladi. 

---

52 
Shuningdek 
―Zakovatli 
zukko‖, 
―Qarama-qarshi 
munosabat‖, 
―Vediotopishmoq‖, ―Yumaloqlangan qor uyumi‖, ―Qora quti‖, ―Beshinchisi 
(oltinchisi, yettinchisi, …) ortiqcha‖, ―Klaster‖ kabi metodlar tavsiya etiladi. 
Sintaksis grammatikaning bir qismi bo‘lib, unda kamida ikki mustaqil 
so‘zlarning sintaktik bog‘lanishi hamda matnlar o‘rganiladi. Umuman sintaksisda, gap 
bo‘laklari, ularning o‘zaro sintaktik munosabatga kirishish usullari, vositalari, so‘z 
birikmasi va gaplar, ularning strukturasi, tiplari, gapdan katta bo‘laklar, ular 
komponentlarining logik-grammatik munosabati kabi masalalar o‘rganiladi.
Sintaksis fonetika bilan bog‘liq. Sintaksis birliklarni tashkil etgan gap bo‘laklari, 
so‘z birikmalari va gaplar nutq tovushlaridan tashkil etgan. Urg‘u, metodika, 
intonatsiya kabi fonetik vositalarning ham sintaksis uchun ahamiyati katta. Sintaksis 
morfologiya bilan bog‘liqdir. Morfologiyaning birliklari so‘z formalari va so‘z 
birliklari gaplarda shakllanadi. 
Sintaksis leksikologiya bilan ham bog‘liqdir. 
Kelishik, son, shaxs kabi morfologik kategoriyalar, yordamchi so‘zlar sintaksis 
uchun xizmat qiladi. 
Sintaksis quyidagi qismlardan iborat. 
1. Sodda gap sintaksisi 
2. Murakkablashgan gap sintaksisi 
3. Qo‘shma gap sintaksisi 
4. O‘zga gap sintaksisi 
5. Gapdan katta birliklar sintaksisi