Qarshi davlat universiteti lingvistika kafedrasi tilshunoslik fanidan

So‟z birikmasi. 
Semantik va sentaktik jixatdan o‘zaro sintaktik aloqaga kirishgan birinchi 
darajali predikativlik munosabatiga ega bo‘lmagan ikki yoki undan ortiq so‘zlar so‘z 
birikmasi deyiladi. 
So‘z birikmalari anglatgan ma‘nolariga ko‘ra so‘zlarga o‘xshash ular so‘zlar 
kabi nominativ atash funktsiyasiga ega, narsa va hodisalarni ularnig xususiyati bilan 
birga qo‘shib ataydi. 
So‘z birikmalari gapdan qo‘yidagi xususiyatlari bilan farq qiladi: 
-gaplarda predikativlik munosabati bor.
So‘z birliklariga yo‘q; 
-gaplar bir so‘zdan iborat bo‘lishi mumkun, so‘z birikmasida kamida ikkita 
mustaqil so‘z bo‘ladi; 
-gaplar o‘z ohang tuzilishiga ega, so‘z birikmalarida bunday xususiyat yo‘q. 
 
Savollar
1. So‘z birikmasi va uning qanday turlari mavjud? 
2. Gap nima? Gapning asosiy belgilari nimalardan iborat? 
3. Predikativlik nima? 
4. So‘zning gapdagi Grammatik vazifasi deganda nimani tushunish lozim? 
Variant 1 
1. So‘z birikmasi 
2. Sintaksisni o‘rganish ob‘yekti 
3. So‘zlashuv 
Variant 2 
1. Gap va uning asosiy birligi 
2. Bitishuv 
3. Pridikativloik 
Variant 3 
1. Matn 
2. Boshqaruv 
3. Gap bo‘laklari 
Adabiyotlar
1. Irisqulov M.T. Tilsunoslikka kirish. –T., 2009. 
2. Turniyozov N. ―Tilshunoslikka kirish‖. S., 2006 
2. Irisqulov M. ―Tilshunoslikka kirish‖ T., ―O‘qituvchi‖, 1992. 

---

55 
5. Karimov Sh. ―Tilshunoslikka kirish‖ kursidan praktikum. T., ―O‘qituvchi‖, 1987. 
6. A.Shaykevich, идр. ―Введениевязыкознание‖. Toshkent. ―O‘qituvchi‖, 1990. 
Qo‟shimcha adabiyot 
1. Azizov O. ―Tilshunoslikka kirish‖ T., ―O‘qituvchi‖, 1963. 
2. Реформатский А. Введения в языкознание. –М., 1967. 
3. Hojiyev A. ―Lingvistik terminlarning izohli lug‘ati‖. 1982.