Gurxon — horaxitoy xonlarining fahriy laqabi.
Keshik — XIII asrda mo`g’ullar qo`shinidagi zahira qism gvardiya, guruh.
D
154
oruga — harbiy ma`mur.
Izofa — zahira qism.
Otaliq — dastlab saljuqiylar sulolasi davrida (1038—1194) xon e`tiborini qozongan kishilarga berilgan mansab. Otaliq «Ota o`rniga ota» degan mazmunga ega bo`lib, uning vazifasi shaxzoda yoki xonzodalarni tarbiyalash va ular ixtiyoridagi ulusni balog’atga etganlariga qadar boshqarishdan iborat bo`lgan. Tarixda ba`zi otaliqlar hokimiyatni o`z qo`llariga olgan hollar ham bo`lgan. CHunonchi, ashtarxoniylar sulolasi hukmronligi davrida (1599—1753) Balxda Maxmudbiy otaliq (XVIII asr boshlari), Mangitlar sulolasi hukmronligi davrida (1753—1920) Buxoroda Muhammad Raxim otalik (1753— 1758) mana shunday yo`l orqali hokimiyatni egallagan.
Sohibqiron — 1.Quyosh tizimidagi katta sayeralardan ikkitasini bir — birini tusish paytida to`g’ilgan odam. Rivoyatlarga qaraganda, Amir Temur ikki sharofatli yulduzlar Zuxra va Mushtariy sayeralari bir–birlariga yaqinlashgan paytda tug’ilgan ekan. Munajjimlarning fikriga ko`ra, bunday odam baxtli, ulug’ martsyuali bo`lishi muqarrar sanalgan. Amir Temurning Sohibqiron deb atalishi ham shundan. Sohibqiron so`zining asl ma`nosi «baxtier podshox», «qudratli podshox» demakdir. 2. SHarq mamlakatlarida obro`li, g’olib podsholarga berilgan unvon. O`rta Osiyoda dasglab Amir Temurga shunday unvon berilgan. Ma`lumki, Amir Temur o`zining harbiy muvaffakiyatlariga o`zining kuchli qo`shini bilan erishgan. U qo`shinni o`ntalik askariy birikmalardan iborat lashkarlardan tuzgan. Lashkar ush minglik bo`lsa — tuman, minglik esa — xazora, yuzlik — xushun, unlik esa — xayl deb nomlangan. Ularga boshchilik qilgan lashkarboshilar esa tuman ogasi, mirikazora, qo`shinboshi, aylboshi deb yuritilgan
Amir — Mo`g’ullar istilosidan so`ng Oltin Urda, keyin O`rta Osiyo va eronda mug’ul va turk qabilalari birlashmasi — ulus boshlig’ining unvoni ham amir deb atalgan. Sohibqiron Temurning unvoni ham amir bo`lib, tarixda Amir Temur deb yuritilgan. XVIII asr oxiridan boshlab, Buxoroda mang’it sulolasiga mansub bo`lgan hukmdorlar ham o`zlarini amirlar deb yuritishgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |