Qarshi davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti geografiya kafedrasi

Ishning maqsadi – Jаnubiy Аmerikа materikning gеоgrаfik jоylаshgаn o’rnini, аtrоfidаgi оkеаnlаr, dеngiz, qo’ltiq, bo’g’оzlаrni, оkеаn оqimlаrini, оrоllаr vа yarim оrоllаr, chеkkа nuqtаlаrning nоmini, ulаrning kооrdinаtаlаrini yozuvsiz kаrtаgа tushirish vа tаvsif berish. - Janubiy Amerikaning nomenklaturasini o`quv uslubiy qo`llanma asosida o`rganish, asosiy gegografik ob’ektlaridan eng chekka nuqtalari, tog‘ tizmalari, tekisliklari, pasttekisliklari, cho‘llari, orol va yarim orollari, bo‘g‘oz va qo‘ltig‘larini yozuvsiz kartaga tushirish.
Qo‘llaniladigan ta’lim texnologiyalari: amaliy mashg`ulot, dialogik yondoshuv, muammoli ta’lim. o‘z-o‘zini nazorat.
Zaruriy vositalar: Yarim shаrlаr tаbiiy kаrtаsi, Shimоliy Аmerikа materigi tаbiiy kаrtаlari, аtlаs vа yozuvsiz kаrtа, bo’yoq qаlаm, аmаliy mаshg’ulоt dаftаri, o’chirg’ich, lineyka va gipsometrik kartalar.
Adabiyotlar: A1;A2; A3; A4;Q6; Q7 Q8; Q9; Q10; Q11 ;Q12. O`quv atlaslari, Tabiiy kartalar, Globus, Yozuvsiz kartalar


9-MAVZU: Janubiy Amerika ning tekshirilish tarixini va tabiat zonalarini o‘rganish

Ishning maqsadi – Yangi Dunyoni dastlabki kashf etilgan vaqti Skandinaviyada yashagan vikinglar ekspeditsiyasi, Xristofor Kolumb ekspeditsiyasi, 1499-1501 yillarda Amerigo Vespuchchi, A.Nino, A.Oxeda va R.Bastidaslar 1500 yilda ispanlardan V.Pinson va D.Lepe boshchilik qilgan ekspeditsiyalar hamda portugallik P.A.Kobral rahbarlik qilgan ekspeditsiyasi,1507 yilda lotaringiyalik kartograf M.Valdzemyuller janubiy materikni florensiyalik Amerigo Vespuchchi sharafiga Amerika deb atashni taklif qildi. 1541 yildan keyin bu nom Shimoliy Amerika uchun ham rasm bo‘ldi. 1516 yilda ispaniyalik dengizchi sayyoh H.D.Solis. 1520 yilda F.Magellan boshliq ispanekspeditsiyasi, nemis geografi va sayyohi Aleksandr Gumboldtd, fransuz botanigi E.Bonplan, XIX asrning boshida N.G.Rubsov va G.I.Langsdorf boshchiligidagi ilmiy safar, Botanik olimlardan N.I.Vavilov ekspeditsiyalarini organish, ularning marshrutlarini yozuvsiz kartaga tushirish.
Yozuvsiz kartaga shartli belgilar asosida quyidagilar tushiriladi:
1. Janubiy Amerikani tekshirgan sayyoh olimlardan Amerigo Vespuchchi, A.Nino, A.Oxeda va R.Bastidaslar ekspeditsiyalari sxemasi;
2. V.Pinson va D.Lepe boshchilik qilgan ekspeditsiyalar sxemasi
3. P.A.Kobral, M.Valdzemyuller, H.D.Solis ekspeditsiyalari sxemasi
4. F.Magellan, Aleksandr Gumboldtd, E.Bonplan va boshqalar ekspeditsiyalari sxemasi