Jismoniy tarbiyada ta’lim va tarbiyaning umumiy tamoyillari (onglilik va faollik tamoyili; ko‘rsatmalilik tamoyili bajara olish va individuallashtirish tamoyili.)
Onglilik va faollik tamoyili
Jismoniy tarbiyada onglilik va faollik tamoyilining vazifasi shug‘ullanuvchilarda jismoniy tarbiya-sport faoliyatiga chuqur ongli munosabatni, barqaror qiziqish va ehtiyojni shakllantirishdan, shuningdek, ularni optimal faollikka undashdan iborat.
Ko‘rib chiqilayotgan tamoyilning amalga oshirilishi shug‘ullanuvchilarni bilimlar bilan boyitishga, har xil mashqlar texnikasini chuqur tushunishga, jismoniy tarbiya jarayoniga ongli va faol munosabatda bo‘lishni tarbiyalashga olib kelishi kerak.
Onglilik – bu insonning ob’ektiv qonuniyatlarni to‘g‘ri tushunish, ularni tahlil qila olish va shunga muvofiq o‘z faoliyatini amalga oshirish qobiliyatidir. O‘z faoliyati natijalarini oldindan ko‘ra olish va aniq vazifalarni oldinga qo‘yish onglilikning asosi hisoblanadi. Onglilik o‘qishga tarbiyaviy xususiyat bag‘ishlaydi va ko‘p jihatdan shaxsning yuksak axloqiy-psixologik hamda kasbiy sifatlarining shakllanishiga yordam beradi.
Ko‘rsatmalilik tamoyili
Ko‘rsatmalilik tamoyili o‘rgatish (o‘qitish)da va tarbiyalashda ko‘rgazmali qurollardan keng foydalangan holda jismoniy tarbiya jarayonini tashkil etishni taqozo qiladi. Ko‘rsatmalilik insonning sezgi organlarini bilish jarayoniga jalb qilishni anglatadi.
Jismoniy tarbiya jarayonida amaliy ko‘rsatmalilik ko‘rish, eshitish va harakat shakllarida amalga oshiriladi.
Ko‘rsatmalilikning ko‘rish shakli (mo‘ljallar, ko‘rgazmali qurollar, o‘quv videofilmlari va h.k. yordamida harakatlarni yaxlit va qismlarga bo‘lib namoyish qilish) asosan harakatlarning fazoviy hamda fazo-vaqt tavsiflarini aniqlab olishga yordam beradi. Yangi harakatlarni o‘rganishning dastlabki bosqichida ko‘rgazmalilikning ko‘rish shakli katta ahamiyatga ega. Shuningdek, harakatlarni juda aniq tabaqalashtirish sport-texnik mahoratni takomillashtirishda ham juda qimmatlidir.
Ko‘rsatmalilikning eshitish shakli (turli xil tovushli signallar ko‘rinishida) harakat aktlarining vaqt va ritmik tavsiflarini aniqlashda ustuvor ahamiyatga ega. U ko‘rish orqali ko‘satmalilikni ancha to‘ldiradi, harakatlarni o‘rgatishning yakuniy bosqichida u bilan birgalikda еtakchi ahamiyatga ega bo‘ladi
Do'stlaringiz bilan baham: |