Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish va boshqaruv

11.2. Uch oqimli rostlovchi organlar 
Uch oqimli rostlovchi organlari asosan uzluksiz va ikki pozisiyali rostlash 
maqsadida 
qo‗llaniladi. Uzluksiz rostlash uchun quyidagi ikki turdagi 
konstruksiyalardan foydalaniladi: 
- ikkita oqimlarga ajratib yuboradigan; 
- ikkita oqimlarni bita qilib qo‗shib yubaradigan.
Birinchisi muhit oqimlarni o‗zgaruvchan nisbatdagi oqimlarga ajratib 
yuborishga xizmat qilsa (A=B+C), ikkinchisi o‗zgaruvchan nisbatdagi ikkita oqimni 
qo‗shib bita oqimga aylantirishga xizmat qiladi (B+C = A). Ikki pozisiyali rostlashda 
esa asosiy oqimni u yoki bu yo‗nalishga qarab burib yuborishga xizmat qiladi. (A=B 
yoki A=C) yoki ikala oqimlar ham bitta yo‗nalishga qarab oqadi. 
Uch oqimli rostlovchi organlarda mambranali-prujinali ijro mexanizmi oqimni 
shunday boshqaradiki, unda zatvorni tortib qolish effekti bo‗lmaydi. Buning uchun 
rostlan organining konstruksiyasi shunday tanlanadiki muhitni bosimi zatvorni 
drossellash qismini egar tomondan surib yuboradi. 
Uzluksiz rostlash uchun ishlatiladigan uch oqimli rostlovchi organlarni ikki 
tomonlama drossellovchi, yopuvchi va yo‗naltiruvchi yuzalari bo‗ladi. Ikki pozisiyali 
rostlashga ishlatiladigan zatvorlarni faqat yopuvchi va yo‗naltiruvchi yuzalari bo‗ladi 
Uch oqimli rostlovchi organlarni ikki pozisiyali rostlash maqsadida
ishlatilganda, oqim to‗liq yopilishi shartdir, shuning uchun yumshoq zichlashtiruvchi 
kolsalardan 
foydalaniladi. 
Oddiy 
zichlashtiriladigan 
rostlash 
organlarida 

---

92 
germatiklikni amalga oshirish uchun zatvor Bilan egarni yuzalar yani yo‗naltiruvchi 
va yopuvchi yuzalarni katta aniqlikda qayta ishlash kerakdir. 
Uzluksiz rostlashda ishlatiladigan uch oqimli rostlovchi porshenli organlarini 
shlislarini konfigurasiyasi kerakli o‗tkazuvchanlik xarakteristikasini beraoladigan 
bo‗lishi kerakdir. 
Kerakli siljituvchi kuchni qiymati egardagi o‗tish yuzasiga va zatvorni 
ikkalatomonidagi bosimlar farqiga bog‗liqdir.
Unifikasiyalashgan ijro etuvchi qurilmalar SIUni seriyasiga taalluqli 225 
0
C 
temperaturali muhitlarda ishlaydigan uch oqimli rostlovchi organlarini qopqoqlari 
rebroli qilib ishlab chiqariladi, shtoki silfon orqali zichlashtiriladi.