Qarshi muhandislik-iqtisodiyot

JIHOZLARI VA ULARNING QO‘LLANILISHI 
 
2.1. Past haroratli ajratish qurilmasi 
 
Gazni konlarda tayyorlashning dastlabki bosqichlarida tashishga tayyorlashda 
oddiy ajratuvchi qurilmalardan foydalaniladi. Bunday qurilmaning tarkibiga suyuqlik 
tomchilarini va mexanik aralashmalarni tozalaydigan yuqori bosimli birlamchi
ajratgichlardan foydalaniladi, ikkilamchi ajratgich gaz suyuqlik aralashmasini 
ajratishda hamda gazli kondensatni olib chiqib ketish va gazni drosellashni 
boshqarishda qo‘llanilgan. Qurilma bir nechta sathni rostlaydigan va bosh drosellash 
klapani bilan ta’minlangan; rostlagichlar suvni qo‘yib yuborish va ajratgichdan gazli 
kondensatni chiqarishda qo‘llaniladi. Bunday turdagi qurilmalar katta debitga ega 
bo‘lmagan quduqlarning ustiga o‘rnatiladi. Gazda kondensat mavjud bo‘lganda 
hamda absorbsiyali va adsorbsiyali quritish amalga oshirilganda gazkondensat 
konlarida PHA (past haroratli ajratish) texnologiyasi keng qo‘llanilgan, 
kondensatning miqdori 1 m
3
gazning ichida 100 sm
3 
ko‘p bo‘lganda ham past 
haroratli absorbsiya qo‘llaniladi. PHAda gaz va gazkondensatni sovutishda ikkita usul 
qo‘llaniladi: gazni drosellash va maxsus sovutish mashinalaridan foydalanish. 
Drosellash usuli drossel – samarasiga asoslangan yoki Joul- Tomson usuliga. Bu 
samaraning maqsadi gazni haroratini o‘zgartirib drosselda bosimni pasaytirishga 
asoslangan bo‘lib, gaz oqimining mahalliy qarshiligi energiyasidan foydalaniladi. 
PHA ishining samaradorligi har qanday turdagi quduqlarni ishlatishni 
iotexnologik rejimiga bog‘liq bo‘ladi. Ishlatish loyihasida gazkondensat konlarida 
ajratishning optimal bosimining qiymati sifatida maksimal kondensatsiyalanish qabul 
qilinadi va har bir tarkibdagi gaz uchun eksperimental yo‘l orqali aniqlanadi. Gazni 
magistral quvurlar orqali bir fazali harakatini ta’minlashda gaz uzatmaning ishini 
issiqlik rejimidan kelib chiqib tanlanadi.

---

14