Qobiliyatlar haqida sharq mutaffakirlarning fikrlari

Tashkilotchilik qobiliyati:
Pedagogik qobiliyatning tarkibiy qismidir.
U sinf o‘quvchilarining o'qituvchi tomonidan turli jamoat ishlariga,
to'garaklarga jalb qila olishida, sinf jamoasining har bir 0 ‘quvchiga faol
vaziyatni ta’minlab berishida namoyon bo'ladi.
Pedagogik jarayonga qaratilgan pedagogik qobiliyatlarga quyidagilar kiradi:

• Boshqa insonning ichki holatini to'ffri baholash, unga hamdardlik bildirish, hamnafas boila olish qobiliyati (empatiya qobiliyati);
• Taqlid qilish uchun namuna bo'lish qobiliyati;
• Tarbiya jarayonida individual xususiyatlami inobatga olish qobiliyati;
• Tuloqotning lozim topilgan uslubini hamda o‘z o'mini topish, kelisha olish qobiliyati;
• Hurmat qozonish, ya’ni talabalar o'rtasida obro'ga ega bolish qobiliyati.

Talant va qobiliyat

• Talant bir qancha qobiliyat turlarini o‘z ichiga oladi. Ammo bundan, talantli kishi barcha sohalarda ham barobar ijod qiladi, degan xulosa kelib chiqmaydi, ular muayyan bir sohada eng samarali va yuksak sifatli ijodiy ish qiladilar. Lekin boshqa ishlarga ham juda layoqatli bo‘ladilar.
• Talant va qobiliyat masalasida I.P.Pavlovning odamning maxsus oliy nerv faoliyati tiplari haqidagi ko‘rsatmasi katta ahamiyatga egadir. Ya’ni odamdagi oliy nerv faoliyatining ayrim hollarida birinchi yoki ikkinchi signal sistemasining ustun turishi I.P.Pavlovning odamlarni «badiiy va tafakkur» tiplariga ajratish uchun asos bo‘ladi.

Talant (yunoncha «talanton») «qimmatbaho, noyob irsiy tabiiy xislat» degan ma’noni anglatadi. Talant muayyan faoliyatning muvaffaqiyatli va ijodiy ravishda bajarilishini ta’minlaydigan qobiliyat hamda iste’dodlar yig‘indisidan iborat individual xususiyatdir. Professor E.G‘oziyev o‘z asarida talantni shunday ta’riflaydi: «Talant mahoratning dastlabki sharti hisoblansa-da, lekin ular bir-biridan muayyan darajada tafovutlanadi. Talant katta, ijodiy va zo‘r mehnat mahsulidir; demak, talantli deb shunday shaxslarga aytiladiki, aqlli, ular zehni o‘tkir, intellektual faoliyati kuchli, ijodiy yo‘li ancha shakllangan, diqqat va irodalari mustahkam va barqaror bo‘ladi. Ular serg‘ayrat va ehtiros bilan ishlaydilar. Mehnatsevar va mehnatga juda layoqatli bo‘ladilar, qo‘ygan maqsadlariga erishadilar. Talantli shaxslar jamiyat, tabiat, fan taraqqiyotining istiqbolini ko‘ra bilib, uning asosiy yo‘llarini oldindan bashorat qila oladilar. Talantli kishilar odatda har tomonlama iste’dodli shaxslardir»
Talant