Qo‘lyozma huquqida udk535. 33
Download 1.31 Mb.
|
ferromagnitlarning magnit xossalarini xoll effekti yordamida aniqlash (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Qattiq ferromagnetiklar H
Magnit qattiq qotishmalardan lenta yoki sim tayyorlashda foydalanilib, asosiy parametrlari ( 34 % Fe, 52% So, 14 % V) koersetiv kuchi 36 kA / m, qoldiq induksiyasi 1 Tl ga teng. Agar materialda Hs / B2 8 KA / ( m * Tl ) bo‘lsa, yaxshi natija berganligi uchun temir oksidi - magnetik Fe3O4 ( qora rangda ), Fe2O3 (jigarrang) amalda ikki qatlamga ega magnit plyonka, bir qatlamli qilib tayyorlanadi. Oddiy holda ikki qatlamli eni 6.5 mm 35 mkm qalinlikda bo‘lib, qatlam qavatiga magnetik tarkibli lak yuritiladi. Suyuqliklarda magnetik 40%. Magnit plyonka parametrlari: =6.4-20 kA/m V=0.8 - 0.4 1.2-jadval
Magnit qattiq qotishmalardan lenta yoki sim tayyorlashda foydalanilib, asosiy parametrlari ( 34 % Fe, 52% So, 14 % V) koersetiv kuchi 36 kA / m, qoldiq induksiyasi 1 Tl ga teng. Agar materialda Hs / B2 8 KA / ( m * Tl ) bo‘lsa, yaxshi natija berganligi uchun temir oksidi - magnetik Fe3O4 ( qora rangda ), Fe2O3 (jigarrang) amalda ikki qatlamga ega magnit plyonka, bir qatlamli qilib tayyorlanadi. Oddiy holda ikki qatlamli eni 6.5 mm 35 mkm qalinlikda bo‘lib, qatlam qavatiga magnetik tarkibli lak yuritiladi. Suyuqliklarda magnetik 40%. Magnit plyonka parametrlari: =6.4-20 kA/m V=0.8 - 0.4 1935 yil Landau va Lifshis domenli struktura uchun nozik tushuncha va shu bilan parallel tarzda domenlar shaklini ham beradi, bu esa eksperimental natijalardagi tartib chiziqlarga tadbiq qilishga imkon beradi. Keyin 1944 yilda Neyel’ mayda domenli strukturaning hisoblashni bajardi va bunda birinchi marta magnitostatik energiyani hisobga oldi. Domenlarning olingan neometrik shakli o’sha vaqtlarda u haqdagi tasavvurlar tezda tarqaldi. Ammo oxir oqibat 1949 yilda nazariy natijalar Uilyamson Bozotrom va Shokli [7] (Bell firmasi laboratoriyasida) tomonidan bajarilgan. (15.3) b rasmda ushbu muammolar usuli bilan yuzadagi deformasiyalovchi qatlami olib tashlanganidan so’ng hosil qilingan domenlar tasviri keltirilgan. Bundan shuni hosil qilish mumkinki, mazkur holatda domenlar o’lchamlari labirint strukturaga nisbatan sezilarli darajada katta ekan. Labirint strukturani biz16 “G” punktida qarab chiqamiz. 1.12 rasm. Temir monrkristalining (0,01) temperaturadagi ko’pikli shakllar usuli bilan ko’rsatilgan domenlari a –yuza qatlamining labirintli domenli struktura; b - 28 mkm chuqurlik bilan defarmasyalovchi yuza qatlamini elektronlar bilan olib to’lagandan keyin paydo bo’lgan magnit domenlar. Kuzatishning ushbu usuli qog’oz varag’ining ustiga sepilgan temir kukunlari yordamida magnit chiziqlarning tasvirini hosil qilish uslubiga o’xshash bo’ladi. U shundan iboratki, ferromagnetikning silliqlangan yuzasiga juda ham mayda magnit zarralarni sepadi va domenlar strukturasi o’zgaradi. Bu usul ko’pincha shakllar usuli deb ataladi. Odinga punktda aytib o’tilganidek, magnit yuzalari materiallari yuqori chastotalarda ularda rezonans hodisasi yuzaga kelganligi sababli, oxir oqibatda yaroqsiz bo’lib qoladi. Shuning uchun magnitlanishning teskari tomonga juda ham tez oriyentasiyasi talab qilinadigan shartlarda (masalan yuqori chastotali magnitlanishda qo’llaniladigan uzoqlarda yoki magnit xotiralarda saqlovchi qurilmalarda) spinlarning dinamik xossalarini bilish muhimdir. Agar prosessiyani hosil qiluvchi spinlarga relaksasiyaning qandaydir mexanizmi hisobiga prosessiyani sekinlashtirishga olib keluvchi kuch momentlari ta’sir qilsa, u holda spinlar doimiy magnit momenti yo’nalishiga qarab siljiy boshlaydi. Spinlarning bunday harakati Landau Lifshis harakat tenglamasi bilan to’liq tushuntiriladi. (1.52) bu yerda magnitlanish vektori, H esa magnit maydoni vektori, va larning ko’paytmasidan iborat bo’lgan birinchi qo’shiluvchi va ga perpendikulyar yo’nalishga ya’ni, vektor yo’nalishiga ega bo’ladi. koeffisiyent , G-giromagnit nisbat. Ikkinchi qo’shiluvchi tormozlovchi kuch momenti (agar shunday bo’lsa) yo’nalishidagi harakatni ifodalaydi. koeffitsent so’nish kattaligini beradi va Gerslarda o’lchanadi. Uni relaksasiya chastotasi deb atash qabul qilingan. Kittelning ko’rsatishicha (1.52) tenglamani quyidagicha yozish mumkin. (1.53) O’rta qavsdagi ikkinchi qo’shiluvchi magnitlanishga parallel bo’lgan maydonning tashkil etuvchisi hisoblanadi [1,4,6]. Demak, o’rta qavsdagi hamma ifodalar ga perependikulyar bo’lgan ning tashkil etuvchilariga teng. Shunday qilib ikkinchi qo’shiluvchi maydonning effektiv tashkil etuvchisi bo’lib, bu so’nish paytida ga ta’sir qiluvchi va uni yo’nalishda harakatini chaqiruvchi aylantiruvchi kuchini aniqlaydi. (1.52) tenglama (1.53) tenglama matematik jihatdan ekvivalentdir. (1.52) va (1.53) tenglamani yozishda inersion harakatga mos keluvchi birinchi qo’shiluvchi so’nishga mos keluvchi ikkinchi qo’shiluvchidan katta, ya’ni bu yerda (1.54) Qat’iy aytilganda, tormozlovchi kuch magnitlanish o’zgarishi ga qarshilik ko’rsatuvchi kuchdir, bunda vektorga so’nishga va tashqi magnit maydonga bog’liq bo’lgan natijaviy kuch ta’sir qiladi, harakatning aniq tenglamasi quyidagi ko’rinishga ega bo`lishi lozim. (1.55) (155) tenglamani birinchi bo’lib Gilbert taklif qildi . Yuqorida keltirilgan ikkita tenglamani Gilbert tenglamasidan ning darajasi ikki va undan ham yuqori bo’lgan kattalik ko’riluvchilarni hisobga olinmaganda hosil qilish mumkin. Bu asosiy tenglamalardan kelib chiqib spinlar harakatini tahlil qilamiz. Oldiniga agar spinlar bir-biri bilan parallel qilib ko’rilganda magnitlanish aylanishini qarab chiqamiz. vektor boshlanishida yo’nalishiga oriyentirlangan bo’lsin, keyin esa yo’nalishga magnit maydoni qo’yilgan bo’lsin va magnitlanish maydon yo’nalishiga hisoblaymiz. Bunda va vektorning harakatii quyidagi tenglama orqali topiladi. (1.56) Bu tenglamani har bir tashkil etuvchisi uchun yozib chiqamiz. (1.57) (1.57) sitemani yechish mobaynida quyidagini olamiz. (1.58) bu yerda (1.59) (1.58) sistema magnitlanish vektorining atrofidagi prosessiyasini ifodalaydi, bunda va o’qi o’rtasidagi burchak o’zgarmay qoladi, ya’ni ning yo’nalishiga harakati sodir bo’lmaydi. Bunday prosessiya 1.13- rasmda ko’rsatilgan. 1.13-rasm. So’nish bo’lganda magnitlanish vektorining harakati. Yanada umumiyroq holni qarab chiqamiz. Har bir tashkil etuvchi uchun (1.55) tenglamani yozamiz. (1.60) Bu sitemani ga nisbatan yozamiz: (1.61) Agarda (1.52) va (1.53) tenglamalardan kelib chiqilsa, u holda (1.60) sistemadan farq qiluvchi sistema hosil bo’ladi, bunda koeffitsiyent (1.61) tenglamada har bir qo’shiluvchi bir birlikka almashadi. Bunday yaqinlashish bo’lganda to’g’ridir, agarda bo’lsa, ya’ni kuchli so’nishda, bu tenglamadan foydalanish mumkin emas. (1,61) sistemaning yechimlari quyidagi ko’rinishni oladi. (1.62) bunda burchak mazkur holat bo’yicha o’zgaradi. bo’lganda deb hisoblab uning vaqt bo’yicha o’zgarishini topamiz. (1.63) va kattaliklar quyidagicha ifodalanadi. (1.64) (1.65) bu yerda (1,59) formula bilan aniqlanadi. esa – (1.66) Formula bilan. bo’lganda, ya’ni bo’lganda (1.62) sistema ga shunday harakat beradiki, bunda magnitlanish vektori o’qi atrofida bir necha o’ramlar hosil qilib, maydon yo’nalishiga yaqinlashadi. 1.14- rasm. Bu hol 1.13-rasmdagi proyeksiyadan shunisi bilan farq qiladi. Download 1.31 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|