Qo‘qon universiteti Maktabgacha ta’lim yo‘nalishi 3-kurs talabasi

D
idaktik o‘yinlarni boshqarishda uchta bosqichni ajratish kerak: tayyorgarlik, o‘tkazish, natijalarni tahlil qilish.

3-rasm. Didaktik o‘yinni boshqarish bosqichlari ¹⁰⁴

1. 
   O‘yinga tayyorgarlik quyidagilarni o‘z ichiga oladi: vaqtni (faoliyat vaqtida yoki faoliyatdan keyin), joyni (faoliyat vaqtida) hisobga olgan holda ma'lum bir yosh guruhini tarbiyalash va o‘qitish maqsadlariga muvofiq o‘yinni tanlash: guruh xonasi, sayrda va hokazo), ishtirokchilar sonini aniqlash (butun guruh, kichik guruh, bitta bola).
   
2. 
   Agar tarbiyachi o‘yinga puxta tayyorgarlik ko‘rsa, unda uning o‘zini tutishi qiyinchilik tug'dirmaydi. Har qanday didaktik o‘yinda ham o‘yin qoidalari, ham o‘yin harakatlari bo‘lishi kerak. Agar ushbu shartlardan biri yetishmayotgan bo‘lsa, u didaktik mashqqa aylanadi.
   

Tarbiyachi o‘yin jarayonini nazorat qiladi, o‘yin qobiliyatini mustahkamlaydi, qoidalarning bajarilishini nazorat qiladi, eslatma, qo‘shimcha tushuntirish, baholash, savollar, maslahatlar yordamida. Tarbiyachi yetakchi rolini bajaradi, o‘yin davomida u o‘yin harakatlarini qoidalar bilan bog‘laydi.

3. 
   O‘yin natijalarini sarhisob qilish uni boshqarishda hal qiluvchi daqiqadir. Tarbiyachi qoidalarga yaxshi rioya qilgan, o‘rtoqlariga yordam bergan, faol, halol bo‘lganlarni ta'kidlaydi. O‘yinni tahlil qilish uni o‘tkazishning samarali usullarini, shuningdek, yo‘l qo‘yilgan xatolarni (nima ishlamadi va nima uchun) aniqlashga qaratilgan bo‘lishi kerak.¹⁰⁵
   

D
idaktik o‘quv o‘yinida kognitiv vazifalar o‘yin vazifalari bilan bog'liq, shuning uchun o‘yinni tashkil qilishda mashg’ulotlarda ko‘ngilochar elementlarning mavjudligiga alohida e'tibor berilishi kerak: izlanishlar, kutilmagan hodisalar, taxminlar va boshqalar. Agar o‘quv jarayonida ular muntazam ravishda didaktik o‘yinlardan foydalansalar bolalar, ayniqsa katta maktabgacha yoshdagilar ushbu turdagi o‘yinlarni mustaqil ravishda tashkil qilishni boshlaydilar: ular o‘yinlarni tanlaydilar, qoidalar va harakatlarning bajarilishini nazorat qiladilar, o‘yinсhilarning xatti-harakatlarini baholaydilar. Shuning uchun bolalarni har tomonlama tarbiyalashning pedagogik vositalari tizimida didaktik o‘yin asosiy o‘rinni egallaydi.