Qora qalpoq indd
Download 3.14 Mb. Pdf ko'rish
|
Mámleketlik tilde is júrgiziw
|
BAS HÁRIPLERDIŃ JAZÍLÍWÍ
§73. Menshikli adam atları (familiyası, óz atı hám ákesiniń) bas háripten baslanıp jazıladı: Nájim Dáwqaraev, Biybigúl Ámetova, Genjebay Ubaydullaev hám t.b. Eger adam atları menen birge ulı, qızı sózleri qollanılatuǵın bolsa, onda sol sózler ózi dizbeklesip kelgen sózden bólek kishi hárip penen jazıladı: Nurmuxamedov Marat Kóptilew ulı, Tájimuratova Gúljan Asan qızı, Aypara Xojan qızı Ernazarova hám t.b. §74. Kóp sózlerden quralǵan tómendegi menshikli atamalardın hárbir sózi bas háripten baslanıp jazıladı: 1) joqarı mámleketlik atamaları: Ózbekstan Respublikası, Qaraqalpaqstan Respublikası, Amerika Qurama Shtatları hám t.b. 2) eń joqarı mámleketlik xalıqaralıq shólkemlerdiń atları: Birlesken Milletler Shólkemi, Dúnya Júzi Paraxatshılıq Komiteti. 3) eń joqarı respublikalıq májilislerdiń atamaları: Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisi, Qaraqalpaqstan Respublikası Joqarǵı Keńesi hám t.b. 4) joqarı dárejeli mámleketlik lawazımlardıń atları: Ózbekstan Respublikası Prezidenti, Ózbekstan Respublikası Oliy Majlisiniń Baslıǵı, Ózbekstan Respublikası Oliy Sudınıń Baslıǵı, Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesiniń Baslıǵı, Qaraqalpaqstan Respublikası Sudınıń Baslıǵı hám t.b. Bunday atamalardıń quramında kelgen ministr, birinshi orınbasar, prokuror, xatker, járdemshi, másláhátshi hám t.b. sózler kelse, olar kishi hárip penen jazıladı: Ózbekstan Respublikası Bas ministri, Qaraqalpaqstan Respublikası Ministrler Keńesi Baslıǵınıń birinshi orınbasarı, Qaraqalpaqstan Respublikası prokurorı hám t.b. §75. Mámleketlik joqarı dárejeli sıylıqlardıń atınıń hárbir sózi bas háripten baslanıp jazıladı: «Ózbekstan Qaharmanı» (ataq), «Altın Juldız» (medal). Basqa sıylıqlar, húrmetli ataqlar, nıshan hám belgilerdiń atlarınıń birinshi sózi bas háripten baslanıp jazıladı: «Mehnat shuhratı» (orden), «Saǵlam áwlad ushın» (orden), «Qaraqalpaqstan xalıq múǵallimi» (húrmetli ataq), «Ózbekstan gárezsizligine 25 jıl» (estelik belgi), «Bilimlendiriw aǵlası» (nıshan) hám t.b. §76. Kóp sózlerden quralǵan mákeme hám kárxanalar, mámleketlik hám jámiyetlik xojalıqlardıń, oqıw orınları atlarınıń birinshi sózi bas háripten baslanıp jazıladı: Densawlıqtı saqlaw ministrligi, Xalıq bilimlendiriw ministrligi, Ilimler akademiyası, Jazıwshılar awqamı, Oraylıq bank, Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutı hám t.b. Bunday menshikli atamalardıń aldında anıqlawshı sózi bolsa da, olardaǵı birinshi sózdegi bas hárip saqlanıp jazıladı: Qaraqalpaqstan Respublikası Xalıq bilimlendiriw ministrligi, Ózbekstan Ilimler akademiyası, Ájiniyaz atındaǵı Nókis mámleketlik pedagogikalıq institutı hám t.b. §77. Úlken tariyxıy sáne hám bayramlardıń atlarınıń birinshi sózi bas háripten baslanadı: Ǵárezsizlik kúni, Konstituciya kúni, Nawrız bayramı, Eslew hám qádirlew kúni, Qurban hayt bayramı hám t.b. 424 425 §78. Mádeniy xızmet kórsetiw hám sawda kárxanalarınıń, sanaat hám transport quralları, kitap, gazeta-jurnal hám t.b. atları bas háripten baslanıp jazıladı: «Tashkent» (miymanxanası), «Gózzal» (xızmet kórsetiw úyi), «Aral» (azıq-awqat dúkanı), «Damas» (avtomashina), «Rubin» (televizor), «Aqdárya» (roman), «Qırq qız» (dástan). Teksttegi gáplerdiń hám qosıq qatarlarınıń birinshi sózi bas háripten baslanıp jazıladı: Barlıq jumısım usılardıń dasturqanı ushın. (T.Qayıpbergenov). Ana tilim, sen – basqadan ayırmam, Sen turǵanda, men de ádewir shayırman. (I.Yusupov). Download 3.14 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|