Qo’shiqchilik malakalarini shakillantirish

Metodik usullar:
1. Qo’shiqni o’rgatish jarayonida fortepiano jo’rligida yoki jo’rsiz olib boriladi.
2. Musiqa rahbarining ovozidan kuylashga o’rgatish bolalar uchun
osonlashadi.
3. Qo’shiq o’rgatish jarayonida musiqiy jumlalarni bolalarni guruhlarga
bo’lib, navbatma-navbat ayttirish (bunday metodni qo’llashdan maqsad
bolalarning eshituv jarayonini va diqqatini rivojlantiradi).
4. CHo’zib kuylash malakasini o’stirish (kontelenno ijrosi). Bu yoshda
kuylash oldidan ovoz sozlash mashqlariga katta e’tibor beriladi. Mashqlar
bolalarda qo’shiqchilik ovozini va qo’shiqchilik nafasi rivojiga olib keladi.

Katta guruhda kuylashga o’rgatish metodlari
5 yoshli bolalar murakkab bo’lmagan qo’shiqlarni musiqiy rahbariga ergashib kuylaydilar.
5 yoshdagi bolalar ma’lum darajadagi umumiy musiqiy tayyorgarlikka ega. Ovozi ancha mustahkamlangan bo’lib diapazon (re — si) kengaygan. Nafas biroz mustahkamlangan, chuqqurlashgan, so’zlarni to’g’ri to’laffuz qilish malakalariga egadir.
Tovush hosil qilish ustida ishlaganda zo’riqmasdan kuylashga e’tiborini qaratadi, ammo ovoz jaranglash turli-tuman bo’lishini, ya’ni tabiiy, jarangdor, chaqqon, yengil, mayin kuylashga erishish kerak.
Qo’shiqchilikda diktsiya va qo’shiqchilikni rivojlantirib o’z-o’zini eshitishga ovoz kuchini boshqarishga, so’zlarni aniq talaffuz etishga o’rgatish.
Musiqa rahbari doim bolalar sof kuylashiga e’tibor berishi kerak. Kuylashning sifati kuylash holatiga bog’liqdir.
Ifodali kuylashga erishishda dinamiz tuslar, ansambl malakalari to’g’ri bajarilishi muximdir.
Metodik usullar:
1. Aks-sado usuli.
2. Qiyoslash-taqqoslash metodlaridan foydalaniladi.

Maktabga tayyorlov guruhlarida kuylashga o’rgatish
metodlari

Maktabga tayyorlov guruhida musiqiy-estetik masalalar alohida ahamiyat kasb etidi. 6-7 yoshli bolalarda kuylashga ehtiyoj kuchayadi. Maktabga bolalarni puxta egallagan bilim va malakalar bilan yuboriladi.

Maktabga tayyorlov guruhi bolalaridan talab etiladi:
1. Qo’shiqni ifodali ijro etishi: jarangdor, kuychan, yengil ovoz bilan kuylash; ko’krak va yelkani ko’tarmasdan nafas olish; jumlani boshida olingan nafasni jumlaning oxirigacha tejab sarflash; artekulyatsiya malakalari, so’zlarni (unli va undosh harflarni) aniq va burro talaffuz qilish.
2. Qo’shiqni birga boshlab birga tugatishi (tempni tezlashtirmasdan yoki sekinlashtirmasdan); ritm va tempni aniq his qilishi; kuyni sof intonatsiya qilishi, yonidagi do’stini kamchiligini ayta olishi; tanish bo’lgan qo’shiqni asbob jo’rligida yoki jo’rsiz ijro eta olish; kuyning yuqoriga va pastga harakatlanishi, uzun va qisqa tovushlarni aniqlay olishi; notalar nomlarini bilishi; yuqori notalar nota yo’lining yuqorisida, past notalar esa pastiga yozilishini bilishi kerak.
3. Jamoa va yakka kuylay olishi. Bunda qomatini tik tutib, ega bo’lgan qo’shiqchilik malakalarini ko’rsata olishi.
4. Qo’shiqchilik diapazonini rivojlantirishi do (do#) -re².