Qo'shma gaplar. Sodda va qo'shma gaplar bilib oling

      mashq.  Vergulning gap ma’nosiga qanday ta’sir qilayotganini aytib bering. 

        Afandi bir kuni boyga: 

— Siz odam emassiz, eshak! — deb aytdi. 

Bundan boyning nihoyatda jahli chiqib Afandini qozixonaga sudradi. Afandi shunday deganligini tan 

oldi, lekin men boyni «Siz — odam, emassiz eshak» deganman deb jazodan qutulib ketdi. 

 

 

 

SO‘ROQ VA UNDOV BELGILARI, ULARNING QO‘LLANILISHI 

         So‘roq belgisining kelib chiqishini lotincha questio — so‘roq so‘ziga olib borib taqaydilar. So‘roq 

ma’nosida  mazkur  so‘zning  birinchi  harfi  «Q»  ishlatila  boshlagan,  keyinchalik  uning  shakli  hozirgi 

holatga  (?)  kelib  qolgan,  o‘zbekcha  matnlarda  1885-yildan  boshlab  uchraydi.  1900-yildan  so‘ng 

muntazam ishlatila boshlangan. 

So‘roq belgisi quyidagi o‘rinlarda ishlatiladi: 

1. So‘roq gaplarning oxirida. 

Yomonlikning  jazosiz  qolmasligini  bilasizmi?  Navoiyning  tilshunoslikka  bag‘ishlangan  qanday  asari 

bor? Vazifani bajarib bo‘ldim (darak gap). Vazifani bajarib bo‘ldim? (ohang o‘zgaradi). 

2. Kim? nima? qanday? qanaqa? qaysi? kabi so‘roq olmoshlaridan so‘ng. 

Rang-tusni bildiruvchi sifatlar qanday? qanaqa? qaysi? so‘roqlariga javob bo‘ladi. 

3. Gap yoki matn ichidagi birorta so‘z yoki jumla mujmal, noaniq, tushunarsiz bo‘lsa, undan so‘ng 

qavs ichiga qo‘yiladi. «Toping!» ma’nosida. 

Abdulla  Qodiriyning  «O‘tgan  kunlar»  qissasida  (?)  o‘zbek  xalqining  yaqin  o‘tmishi  haqida  hikoya 

qilinadi. 5 • 5 = ? (matematikada).