Qo'shma gaplar. Sodda va qo'shma gaplar bilib oling
Download 0.75 Mb. Pdf ko'rish
|
QO'SHMA GAP 2miraziz
Avliyolar alqagan el emish a’lo,
So‘zi butun, tizzasi tik, ko'ksi samo, Muzaffarlik ko'nb o'tgan bir avliyo — O'zingizsiz, Sohibqiron Temur bobo. (Zamira Ro ziyeva) mashq.Murakkab qo'shma gap turini aniqlang. 1.Umrimning anchagina qismi harbiy ishlarda o rgan, men bu yerda hech qanday qiyinchilik tortmayman, lekin sog'ligim o‘z hukmini o‘ikazib turibdi. (G‘afur G‘ulom) 2. Hosilimiz mo‘l bo'lsa, uyimiz donga to‘lsa. turmush bo‘lar farovon. (U.Shukurov) 3. Yer shivirlaydi, yulduz jivirlaydi, bahordan darak keladi. (0‘. Hoshimov) 4.O'sha yillar... mashoq terar edik, mol boqardik, g‘o‘za jo'yakka kultuvatsiya yurgizardik. (A. Oripov) Umr o‘tar, vaqt o'tar, Xonlar o‘tar, taxt o‘tar, Omad o‘tar, baxt o‘tar, Lekin hech qachon chiqmas yodimdan, Sening yurishlaring, sening kulishlaring. (Omon Matjon) mashq. «Alpomish» dostonidan olingan parchalarni o'qing. Qismlari uyushgan murakkab qo'shma gaplarni aniqlang.
KO‘CHIRMA GAPLI QO'SHMA НАQIDА MA’LUMOT Bilib oling. So'zlovchi ba’zan o‘z nutqida birovning gapini aynan keltiradi. Birovning aynan keltirilgan gapi ko‘chirma gap, so'zlovchining gapi esa muallif gapi deyiladi. Muallif gapi va ko'chirma gapdan tashkil
25
topgan qo'shma gapga ko‘chirma gapli qo'shma gap deyiladi. topshiriq. Berilgan gapning qanday sodda gaplardan tashkil topganini aniqlang. «Hali ko‘nglingiz g‘unchaday yosh, ota», — dedi Sayramov (Oybek) mashq. O’qing. Gaplar tarkibidagi muallif gapi va ko'chirma gaplarni ajrating. Tinish belgilarini izohlang. Bir kuni Durroj tuzoqqa tushib qoldi. U ovchiga yalinib dedi: «Sen meni qo‘yib yuborsang, barcha do‘stlarimni aldab kelib, tuzog‘ingga tushirib beraman». Ovchi bu gapdan achchiqlanib dedi: «Yo'q, ovora bo‘lmay qo‘yaqol, men seni qo'yib yubormayman. O'z joningni qutqarmoq uchun do' stlaringga xiyonat qilmoqchisan. Sofdil qushlardan ko‘ra xiyonatkor do‘stning o‘lgani yaxshi». so‘zlashni bas qilay»,— dedi. Hakim unga e’tiroz bildirdi : «Yo‘q, sen hali so'z so'zlaganing yo q!» Dag'al tillar go'zal so'zlar bunyod etmas, To‘ti hech vaqt qarg'a nutqin irod etmas. («To ‘tinoma») mashq, O’qing. Muallif gapi va ko'chirma gaplarni aniqlab, ularning joylashish o'rniga va qanday tinish belgisi ishlatilganligiga e’tibor bering.
Download 0.75 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling