Qurilish texnologiyasi va uni tashkil etish

_{O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI}
M. ULUG’BEK NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT ARXITEKTURA-QURILISH INSTITUTI
“QURILISH TEXNOLOGIYASI VA UNI TASHKIL ETISH” KAFEDRASI

«QURILISH JARAYONLARI, BINO VA ISHOOTLARNI BARPO ETISH TEXNOLOGIYASI»
fanidan
O´QUV USLUBIY MAJMUA

Ta’limda innovatsion texnologiyalar

5. Amaliy mashg’ulotlar materiallari

SAMARQAND – 2023

1-Mashg`ulot . Vaqt va ishlab chiqarish me`yorlarini aniqlash. Ishchilarga haq to`lash.
Mashg`ulot maqsadi : Talabalarni ishchilarning samarali mehnat faoliyati ko`rsatkichi, mehnat unumdorligi, ish vaqti va mehnat sarfi me`yorlari bilan tanishtirishdan iborat. Shuningdek, ishchilarni mahsulot ishlab chiqarish meyorini aniqlash bo`yicha fanni o`rganish natijasidagi nazariy bilimlarini mustahkamlaydi. Ushbu mashg`ulot boshlangunga qadar talabalar “ Qishloq qurilishi ishlab chiqarish texnologiyasi “ fanining “Texnikaviy va tarifli me’yorlash” bo`limi ma’ruzalarini yaxshi o`rgangan bo`lishlari zarur. 1.1-Masala. “3 kishilik” g`isht teruvchilar zvenosining smena davomidagi ishdab chiqargan mahsuloti miqdori (ishlarni bajarish hajmi) quyidagi sharoitda hisobalansin: Devor o`rtacha murakkablikda hamda suvaladi. Devor qalinligi (eni) 1,5 g`isht.
Yechilishi: Mehnat sarfi - bu yuqori sifatli qurilish mahsulotlari birligiga sarflanadigan mexnatdir. Mahsulot ishlab chiqarish me’yori mehnat sarfi me’yoriga teskari proporsional bo`lib , mehnat sarfi qancha kam talab qilsa, mahsulot ishlab chiqarishi shuncha ko`p buladi. Bir necha ishchining smena davomida ishlab chiqargan mahsuloti me’yori quyidagi formula orqali aniqlanadi:
Nm.i.ch. = t<sub>sm</sub>· n / H<sub>m.s</sub> (1.1)
Bunda: t<sub>sm</sub> - mahsulot ishlab chiqarish ish smenasining davomiyligi (soatda),
t<sub>sm</sub> =8.2 soat, n - zvenodagi ishchilar soni, n = 3 kishi, H<sub>m.s</sub> - 1m<sup>3</sup> g`isht terish uchun (misolimizdagi shart uchun) mehnat sarfi, kishi-soat [4], H_m.s =3.7 kishi-soat
U holda
Nm.i.ch = 8,2·3 / 3,7 = 6.64m³
Maxsulot ishlab chiqarish me’yori o`lchov birligi har bir ishning natural o`lchamida (m³, m² ,100m²,1000m³, 1000 dona va xokazo) belgilanadi. Yuqoridagi masala oddiy jarayon uchun edi. Endi murakkab jarayon uchun navbatdagi masalani o`rganamiz.