Qurilish texnologiyasi va uni tashkil etish

1-rasm . Maydonni tarxi hamda sath (otmetka)larning qiymatlari.
h = G₁ + a; a = x (G₂ –G₁) / L;
h = G₁ + x (G₂ –G₁) / L.
bu yerda: G₁- sathi past bo`lgan gorizontal ; G<sub>2</sub>- sathi baland bo`lgan gorizontal ; x- kesishish nuktasidan to sathi past gorizontalgacha bo`lgan masofa; Y- rejada nukta ikki tomonga joylashgan gorizontallar orasidagi masofa. (2-rasm)

2- rasm. Qora sath (otmetka)ni aniqlash.
1-qatorning 1-nuqtasi qora sathi quyidagiga teng:
N _1.1 = 51+ 0,20 = 51,20m.
Aniklangan kiymat nuktaning ung tomoni pastiga yoziladi.
Xuddi shunday tartibda kolgan nuktalarning qiymatlari ham qatorlar bo`ylab aniqlanadi va yozib chiqiladi.
N<sub>q 1.2</sub> =50+0,0=50,0 m
N<sub>q 1.3</sub> =49+0,0=49,0 m
N<sub>q 1.4</sub> =47+0,78=47,78 m
N<sub>q 1.5</sub> =47+0,0=47,0 m
N<sub>q 1.6</sub> =46+0,1=46,1 m
N<sub>q 2.1</sub>=52,0+0,0=52,0 m
N<sub>q 2.2</sub>=50,0+0,64=50,64 m va h.k.
Natijalar 1-rasmdagi kvadrat uchlariga yozib chiqiladi.
Maydoning o`rtacha sathi teng tomonli to`rtburchak usulida quyidagi formula yordamida aniqlanadi: N<sub>o`r</sub> = (∑N₁ + 2∑N₂ + 4∑N₄) / 4·n , m
bu yerda N₁ , N₂ va N₄ - bitta, ikkita va to`rtta teng tomonli to`rtburchak (kvadrat) uchun umumiy bo`lgan nuqtalarga tegishli qora sathlar qiymati; n- maydondagi teng tomonli to`rtburchak (kvadrat) lar soni;
U holda, N_o`r=[(51,2+46,10+48,51+53,75)+2(50,0+49,0+47,78+47,00+46,70+47,38+48,00+
+ 49,0+50,00+51,00+52,57+53,16+52,66+52,00) + 4(50,64+49,64+48,42+47,58+ +51,16+50,00+49,00+48,14+51,90+50,58+49,48+48,63)] / 4·20 = 49,66 m.
3- rasm. Kotlovanning o`lchamlarini aniqlash.
Oddiy ko`rinishdagi kotlovan tuprog`ining hajmi quyidagi goyemetrik formula yordamida hisoblanadi.
V = [ (a+c) (b+d) + a· b + c·d] , m<sup>3</sup>
bu yerda: a,b – kotlovan tomonlarining ostki sathidagi o`lchamlari; c , d – kotlovan tomonlarining ustki sathidagi o`lchamlari, quyidagicha hisoblanadi:
A<sub>1</sub> =A+2 Nm , m V<sub>1</sub> =V+2 Nm , m
m – gruntning qiyalik koeffisiyenti ( [7]-jadval [4] ga asosan m=1,0)
A<sub>1</sub> =76+2 2,8 1,0=81,6 m ; V<sub>1</sub> =40+2 2,8 1,0=45,6 m.
Aniklangan kiymatlarni yukoridagi formulaga kuysak,
V<sub>k</sub> =(2.8/6)· [(76+81.6)·(40+45.6)+40×76+45.6×81.6] =9450 m<sup>3</sup>
Binoning yer ostki qurilish montaj ishlari bitgandan so`ng qayta ko`miladigan tuproq hajmi(1-rasm) quyidagi formulaga asosan xisoblanadi.
Ѵ<sub>qayt.k</sub> = h<sup>1</sup>(b<sup>1</sup>) , m<sup>3</sup>
bu yerda : h<sup>1</sup>- kotlovanning devor oldi chuqurligi (otmostka quyishni hisobga olgan holda, m );
h<sup>1</sup> = h-0.2 = 2.8-0.2 = 2.6 m
F<sub>0</sub> - kotlovan ostki kismining yuzasi, F<sub>0</sub> =A×B = 76×40 = 3040 m<sup>2</sup>;
F<sub>yu</sub> -kotlovan yukorgi(ustki) qismining yuzasi F<sub>yu</sub>=81,6×45.6 = 3720 m<sup>2</sup>;
F<sub>o`rt</sub> = (3040+3720) / 2 = 3380 m²
Bino poydevori tashqi qismi o`lchamlari,
a<sup>1</sup> = A - 2a<sup>"</sup> = 76 - (2·0.5) = 75.0 m; b<sup>1</sup> = V- 2b'' = 40 - (2·0.5) = 39.0 m; a'' = b'' = 0.5÷1.0 m chegarasida olinadi.
U holda
V<sub>qayt.k</sub>=2.6×{[3040+3720+4×3380]/6 - 75,0}×39.0 = 1183 m<sup>3</sup>.
Kotlovandan chiqadigan grunt hisobiga qo`shimcha qatlam (qalinlik) hosil qiladigan tuproq hajmi quyidagiga teng,
V _qo`sh.k=V_k- Ѵ_qayt.k = 9450 – 1183 = 8267 m³.