Qurilish texnologiyasi va uni tashkil etish

2.2 – Masala uchun variantlar

Variant raqami	Ustun ora-lig`i (prolet) m	Tom yopuv-chilar soni, kishi	Tom o`lchami	Me’yorni ortig`i bilan bajarish foizi	Tom ni-shabligi, gradus	Asbestsement taxta turi, o`lchami, mm	Bo`ylama ustma-ust chok bosish
1	2	3	4	5	6	7	8
1	12	4	15×61	10	17^0	Oddiy 1200×678	140
2	15	4	18×73	15	18^0	Oddiy 1200×678	140
3	18	8	21×73	10	20^0	1200×678	140
4	24	8	27×73	15	22^0	1200×678	140
5	12	4	15×61	10	17^0	Zo`riqtirilgan 1750×994	200
6	15	4	18×73	15	18^0	Zo`riqtirilgan 1750×994	200
7	18	8	21×73	10	20^0	Zo`riqtirilgan 1750×994	200
8	24	8	27×72	15	22^0	Zo`riqtirilgan 1750×994	200
9	15	4	18×61	10	18^0	Zo`riqtirilgan 2000×994	200
10	18	8	21×51	10	20^0	Zo`riqtirilgan 2000×994	200
11	24	8	27×61	15	22^0	Zo`riqtirilgan 2000×994	200
12	18	4	21×48	10	20^0	Zo`riqtirilgan 2000×994	200
13	12	4	16×62	12	18^0	Oddiy 1200×678	140
14	18	8	22×76	10	18^0	1200×678	140
15	12	4	15×61	15	19^0	Zo`riqtirilgan 1750×994	200
16	24	8	27×73	12	20^0	Zo`riqtirilgan 1750×994	200

2- Mashg’ulot


Tom yopish ishlari texnologiyasi
Mashg`ulot maqsadi: Talabalarning «Tom yopish ishlarini bajarish» bo`limidan o`rgangan nazariy bilimlarini mustahkamlashdan iboratdir. Bunda asosan tom yopish ishlarini tashkil etish va uni yalpi mexanizasiyalashga ahamiyat berilgan.
Mashg`ulotni puxta o`zlashtirish uchun talabalar quyidagi nazariy bilimlarni o`rgangan bo`lishlari lozim:
- o`ramali va donali tom ashyolari turlari xossasi va ulardan foydalanib tom yopish usullari ;
- ishlarni bajarish izchilligi, ya’ni ketma-ketligi;
- tom yopish ishlarida qo`llaniladigan mashinalar, mexanizmlar va ularning turlari, shuningdek, ishlash tartibi va boshqalar.
2.1- Masala. Balandligi 20 m bo`lgan yassi tomli sanoat binosi tomiga keramzit shag`aldan isitgich qatlam va ustidan sement – qumli tekislash qatlami to`shash uchun mashinalar jamlanmasini tanlash quyidagi shartlar uchun bajarilsin:
- to`kilgan holdagi, zichligi 600 kg/m<sup>3</sup> bo`lgan isitgich qatlam qalinligi 120 mm;
- sement kumli katlam kalinligi 25 mm;
- smena davomidagi ish xajmi 800 m²;
Yechim: Isitgich qatlamni va ustidan sement qumli qatlamni to`shash ishini majmuali mexanizasiyalash quyidagi 11-rasmda keltirilgan: tomga keramzit shag`alini xaydash uchun mehnat unumi 7 t/soat bo`lgan havoda ishlovchi uskuna qabul qilingan. Vaqtdan foydalanish koeffisiyenti 0,75 bo`lganda: M_u= =71,4 m³/c
Smena davomida to`shaladigan isitgich hajmi: V=800 0,12=96 m³

11- rasm. Issiqlik qatlami va sement qumli tekislash qatlamini tushashni majmuali mexanizasiyalash sxemasi
1-kompressor; 2- isitgich uzatish quvuri; 3- tarqatuvchi bunker; 4- ikki g`ildirakli aravacha; 5- mayak yo`naltiruvchilar; 6- isitgichni tekislovchi moslama; 7- zichlovchi brus; 8- harakatlanuvchi suvoq stansiyasi; 9- qorishma haydovchi quvur; 10 va 11- qorishmani sochuvchi forsunkalar; 12- qorishma qatlamini tekislovchi chorqirra g`o`la.
Yuqoridagi hajmga ega bo`lgan isitgichni yuqoriga haydab beruvchi havoda ishlovchi uskunalar soni:
N = 8 ta
To`kilgan isitgichni zichlash mehnat unumi 40 m³/soat bo`lgan S- 810 rusumli zichlagich yordamida zichlanadi. Vaqtdan foydalanish koeffisiyenti 0,75 bo`lganda ushbu zichlagichni mehnat unumi:
M_un = 40 × 8 × 0,75 = 246 m³/c
Zarur bulgan zichlagichlar soni:
N = V / M_un = 96 / 246 = 0,39 ≈ 1 dona.

1 dona zichlagich qabul kilamiz.
Tushalgan keramzit isitgich ustidan korishma sochish uchun S- 317A rusumli mexnat unumi 6 m³/soat bulgan xarakatlanuvchi suvok stansiyasi kabul kilamiz. Ushbu stansiyaning suvok vaktidan foydalanish koeffi-siyenti 0,75 bulganda smenadagi mexnat unumi:
M_un = 6× 8,2× 0,75 = 36 m³/c
Sement kumli tushama xajmi: V= 800× 0,025 = 20 m³ Kerakli qorishma purkagich soni: n = 20 / 36 ≈ 1 dona.
Adabiyotlar
1. QMQ 1.01.04-98 Me’moriy – kurilish atamalari. Toshkent, 1998 2. Yediniye normi i rassenki YeNiR, Sb.1 Transportnыye i pogruzochno razgruzochnыye raboti M., 1987 3. Yediniye normi i rasenki YeNiR, Sb.2 Vыp 1. Mexanizirovannыye i ruchniye zemlyaniye rabotы. M., 1988 4. Yediniye normi i rasenki YeNiR, Sb.3 Kamenniye raboti M, 1987 5. Yedinыye normы i rassenki YeNiR, Sb.4 Vыp 1 Montaj sbornыx i ustroystva monolitnыx jelezobetonnыx konstruksiy M., 1987 6. Yedinыye normы i rassenki YeNiR, Sb.7 Krovelnыye rabotы M., 1987 7. Umurzakov E.K., Xamidova M.A. «Kurilish ishlab chikarish texnologiyasi», Fargona, 2001 y. 8. 8.A.K.Reysh «Povisheniye proizvoditelnosti odnokovshovix ekskavatorov» M., Stroyizdat, 1983. 9. 9.N.N.Danilov i dr. «Texnologiya stroitelnix prosessov», M., 2000. 10. M.Tohirov, R.Norov. Qurilish jarayonlari texnologiyasi T. «Fan va texnologiya» nashriyoti, 2007.
11. S.I.Isroilov, A.M.Ilmuradov. Yer ishlari texnologiyasi. Ukuv ko`llanma. Samarqand-2007.
12. QMQ 3.01.01-97. Qurilish- montaj ishlari sifatiga umumiy talablar. T., 1997. 13. QMQ 3.01.02-00. Qurilishda xavfsizlik texnikasi. T., 2000.
14. QMQ 3.03.01-98. Yuk ko`taruvchi va tushiruvchi konstruksiyalar. T., 1998. 15. QMQ 3.03.02-98. Metall konstruksiyalar. Ishlab chiqarish va ishlarni qabul qilish qoidalari. T., 1998. 16. QMQ 3.03.04-98. Yig`ma temirbeton konstruksiya va buyumlarni ishlab chiqarish. T., 1998. 17. QMQ 3.04.02-97. Qurilish konstruksiyalari va inshootlarini korroziyadan himoyalash. T., 1997. 18. QMQ 2.03.01-96. Beton va temir-beton konstruksiyalar. T., 1996. 19. QMQ 2.03.10-95. Tom va tomqoplamalar. T., 1995. 20. SHNK to`plamlari. 21. Texnologiya i organizasiya stroitelnogo proizvodstva. Stasenko A. 2002 g. Razdel 1. Texnologiya stroitelnogo proizvodstva. http:// www.bizbook.ru/ detail.html? book id=12395 22. Beleskiy B.Yu. Texnologiya stroitelnogo proizvodstva: Uchebnik dlya vuzov - _http://www. Zzzemfira.com/shop/ 8108/ 6174/6228/1015244.htm(28KV)
DARSLIK VA O`QUV QO`LLANMALAR RO`YXATI

1. 
   Pod obщyey red. Prof. O.O.Litvinova. «Texnologiya stroitelnogo proizvodstva» Kiyev. Izd. «Visshaya shkola» 1997 g. 2. Umurzaqov E.K. , Xamidova I.A. Qurilish ishlab chiqarish texnologiyasi. «Farg`ona nashriyoti», 2001 yil.
   
2. 
   Umurzaqov E.K., Xamidova I.A. Bino va inshootlarni barpo etish texnologiyasi. «Farg`ona» nashriyoti, 2002 yil
   
3. 
   Pod obsh. red. Prof. S.S.Atayev «Texnologiya stroitelnogo proizvodstva» M.: Stroyizdat 1997 g.
   
4. 
   A.A.Afanasyev N.N. Danilov, i dr. «Texnologiya stroitelnix prosessov» M.: V sh. 2000 g.
   
5. 
   Pod obsh. red. Prof. S.S.Atayev «Texnologiya, mexanizasiya i avtomatizasiya stroitelstva» M.: Vsh. 1990 g.
   
6. 
   Bozorboyev N. «Qurilish ishlab chiqarish texnologiyasi» I qism, T. 2000 y.
   
7. 
   Bozorboyev N., Xodjayev A.A., Akbarov O. «Qurilish ishlab chiqarish texnologiyasi» II qism, T. 2001 y.
   
8. 
   Bozorboyev N., Umurzakov E. «Qurilish ishlab chiqarish texnologiyasi» fanidan «Amaliy mashg`ulotlar», o`kuv qo`llanma T. 2005 y.–89 b.
   
9. 
   T.I.Shtol, V.I.Telichenko i dr. «Texnologiya vozvedeniya podzemnoy chasti zdaniy i soorujeniy» M.: Si. 1990 g.
   
10. 
    Xamzin S.K., Karasev A.K. «Texnologiya stroitelnogo proizvodstva» Posobiye po kursovomu i diplomnomu proyektirovaniyu. M.: Vsh. 1989 g.
    
11. 
    SN i P 3.01.01.85. Organizasiya stroitelnogo proizvodstva. M.: Si. 1985 g.
    
12. 
    Yagona (birlik) me’yorlar va narx (baxo)lar v a ShNQ lar to`plami.
    
13. 
    Uslubiy ko`rsatmalar.
    
14. 
    Qurilish ishlab chiqarish texnologiyasi kursidan ma’ruzalar matni. (Mualliflar: Isroilov S.I., Ilmuradov A.M.) Samarkand 2000 y.