Qurilish texnologiyasi va uni tashkil etish

1.2- Masala. Sement va to`ldiruvchilar omborlarini hisobini quyidagi shartlar bo`yicha bajarish talab etilsin: me’yor bo`yicha sement sarfi 350 kg/m<sup>3</sup> , betonning hajmiy massasi 2150 kg/m<sup>3</sup> , qum va yirik to`ldiruvchilar massasi bo`yicha nisbati 0,40 va 0,60 bo`lgandagi ashyolar sarfi hisoblansin.
Yechilishi: Yirik va mayda to`ldiruvchi sarfi, 2150 - 350 1,15=1747,5 kg/m<sup>3</sup>, shundan yirik tuldiruvchi: 0,60 1747,5=1048,5kg qum : 1747,5 0,40=699 kg.
bunda ; 1,15 – sement bilan bog`langan suvni hisobga olish koeffisiyenti. Markazlashtirilgan holatda (mas. Beton zavodda tayyorlanganda va b.) sement va to`ldiruvchilarning ishlab chiqarishdagi kamayishi (yo`kolishi) hisobga olganda (yo`kolishi o`rtacha 4% ni yoki 1,04 ni tashkil etadi) ashyolar sarfi:
sement 350· 1,04=364 kg/m³; yirik to`ldiruvchi 1048,5· 1,04=1090,4 kg/m<sup>3</sup> ; qum 699 1,04=726,9 kg/m<sup>3</sup> ga tengdir.
1.3- Masala. Sig`imi 1700 tonna bo`lgan sement saqlovchi silosga uch partiya sement olib kelindi va quyidagicha taqsimilandi:
№ 1 partiyada 700 t; № 2 partiyada 600 t; № 3 partiyada 400 t. Sementni silosda saqlash uchun, uning har bir partiyasidan olingan qismlari, quyidagi ko`rsatkichlarni berdi, ya’ni sement № 1 partiyadan tayyorlangan issiqlik bilan ishlanganda betonning chiqarilish mustahkamligida sement – suv nisbati - 2,0 , betonning suv talabi 170 l/m³ , sement № 2 partiyadan tayyorlangan betonning sement suv nisbati -2,1 , betonning suv talabi 175 l/m³ , sement № 3 partiyadan tayyorlangan betonning sement-suv nisbati-2,3 va suv talabi 180 l/m³ . Vaziyatdan kelib chiqqan holda, ya’ni har 3 partiya sementni bitta silosga qo`shib yuborish natijasida sementni ortiqcha sarflanishi hisoblansin.
Yechilishi: 1 m<sup>3</sup> beton qorishmasini qorish uchun sement sarfi :
№1 partiya sement uchun : 2,0 ·170 = 340 kg ;
№2 partiya sement uchun : 2.1 ·175 = 367 kg;
№3 partiya sement uchun : 2.3 ·180 = 414 kg.
Aslida har bir partiya sementidan alohida beton tayyorlanganda edi, unda:
№1 partiya sementidan : 700 : 0,34 = 2058,8 m<sup>3</sup>;
№2 partiya sementidan : 600 : 0,367 = 1634,8 m<sup>3</sup>;
№3 partiya sementidan : 400 : 0,414 = 966,2 m<sup>3</sup>.
Jami 1700 t sementdan : 2058,8+634,8+966,2=4659,8 m<sup>3</sup> beton tayyorlanar edi.
Endi vaziyatdan kelib chiqqan holda aralash sementni sarflashimiz natijasida (faolligi eng past bo`lgan №3 partiyadan sementni sarfidan kelib chiqib hisoblanganda) tayyorlanadigan beton miqdori,
1700:0,414=4106,2 m³.
Shuni hisobga olganda, har uchala sementni aralashtirib beton tayyolanishi natijasida beton xajmi:
(4659.8 - 4601.2) / 4659.8 = 11.8% ga kamayadi
1.4- Masala. Quyidagi sutkasiga tayyorlab chiqariladigan beton hajmi 500 m³; 1 m³ beton qorishmasi uchun ham ashyo sarfi : sement – 312 kg/m³, qum- 720 kg/m³, 6 sutkalik , sement 10 sutkalik zaxirani ta’minlovchi sement ombori va yopiq to`ldiruvchi ombori, ya’ni bunker hajmi va soni aniqlansin.