Qurilish vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti

4
AG‘ ning kristallari, shisha va ikkinchi darajali kristallar va 
boshqalardan iborat. C
3
A —uch kalsiyli alyuminat — klinkerda 3 — 15% miqdorda 
bo‘ladi. S
5
A
Z
shaklida uchraydi, tarkibi 12SaO 7Al
2
O
3
dan iborat murakkab tarkibli 
qattiq aralashmalarni hosil qilsada, u qadar katta mustahkamlikka ega emas. 
Betonning sulfatli yemirilishiga uchrashining sababchisidir.

---

131 

---

132 
4CaO-Al
2
O
3
Fe
2
O
3
to‘r kalsiyli alyumoferrit 10 — 20% miqdorda bo‘ladi. 
Portlandsement gidrolizlanishida qotish tezligiga va issiqlik ajralishiga ma’lum ta’sir 
kursatmasligi tufayli gidrolizlanish tezligi bo‘yicha alit va belit o‘rtasidagi oraliq 
vaziyatni egallaydi. 
Klinker shishasi 5—15% miqdorda bo‘ladi, asosan CaO, Al
2
O
3
, Fe
2
O
3
, lardan 
tashkil topadi. Unda MgO va ishqorlar odatda ko‘p o‘chraydi. 
Magniy oksidi MgO — alyumoferritli faza va klinker shishasi tarkibiga 
periklaz ko‘rinishda kiradi, shuningdek 5% dan ortiq bo‘lmagan miqdorda erkin 

---

133 
holatda xam uchraydi, ortiq holatda MgO sement suv bilan birikib Mg(ON)
2
hosil 
qiladi va bu esa hajmiy o‘zgarishlarga olib keladi. 
SaO —erkin holatdagi kalsiy oksidi —donachalar shaklida bo‘ladi. Uning
miqdori 1% dan ortmasligi lozim. 
Ishqorlar (Na
2
O.K
2
O) — klinkerning alyumofferitli fazasiga kiradilar, 
shunyngdek sementda sulfatlar ko‘rinishida ham bo‘ladilar.