Qurilish vazirligi xorazm arxitektura va qurilish texnikumi qurilish sohasi bo

Kulrang cho‘yan temir-kremniy-uglerod qotishmasi boMib, tarkibida
marganes, fosfor va oltingugurt aralashmasi boMadi. Kulrang cho‘yanning
tarkibi: C-3,2-3,4 foiz; S i-1,4-2,2 foiz; Mn-0,7-1,0 foiz va fosfor,
oltingugurt miqdori 0,15-0,2 foizdan kam boMadi. Kulrang cho‘yanC-seriy
va CH - chugun harflari bilan С holda markalanadi: СЧ-10; СЧ-18; СЧ-
21; СЧ-24; СЧ-25; СЧ-30; СЧ-40. Markadagi raqamlar cho‘zilishdagi
mustahkamlik chegarasini kgs/mm2 ifodalaydi.
M odifikatsiyalangan cho‘yan СЧ30-СЧ35 markalarda boMib,
tarkibiga grafit, ferrosilitsiy, silikokalsiy kabi moddalar 0,3-0,8 foiz
miqdordaqo‘shiladi. Bunday cho‘yanning plastikligi, zarbiy mustahkamligi
va chidamliligi yuqori boMadi. Kulrang cho‘yan tarkibiga 0,03-0,07 foiz
magniy kiritilsa, kristallanish jarayonida grafit plastinasimon shakldan
sharsimon shaklga o‘tadi. Uning mustahkamligi yuqori, quyish xossalari
yaxshi, yaxshi ishlanuvchan va yedirilishga bardoshli. Suyuqlangan
kulrang cho‘yan yaxshi oquvchan, unga mexanik usulda ishlov berish
oson.
Kulrang cho‘yandan kolonnalar, tayanch yostiqlari, kanalizatsiya
quvurlari, qoplama tyubinglar tayyorlanadi. Qurilishda legirlangan va
yuqori mustahkamlikdagi modifikatsiyalangan cho‘yanlar faqat maxsus
joylarda ishlatiladi. Cho‘yandan isitish radiatorlari, vannalar, yuvish
qurilmalari, asbob-uskunalar, panjaralar, eshiklar, arxitektura-san’at
buyumlari va sh.k. tayyorlanadi.


8-MAVZU.Metall karroziyasi va uni oldini olish usullari


Reja:

1. 
   Umumiy ma’lumotlar
   
2. 
   Korroziya turlari
   
3. 
   Metallarni korroziyadan himoya qilish usullari
   

Korroziya deb metalni atrof-muhit bilan kimyoviy va elektr kimyoviy
ta’sirlanishi natijasida yemirilishiga aytiladi Namlikdan metal korroziyasi
rivojlanadi va natijada metalni yo‘qotish jadal ortib boradi. Har yili
korroziya natijasida bevosita yo‘qotishlar barcha ishlab chiqariladigan
poMatning 10-12 foizini tashkil etadi. Yaponiya, Buyuk Britaniya va
Amerika Qo‘shma Shtatlarida esa korroziya natijasida ularning yalpi
ichki mahsulotidan 5 foizgacha milliy iqtisodiyotiga zarar yetkazganligi
hisoblangan. Korroziyaning bunday jadal ravishdao‘sishi metall ionlarining
korroziya muhitida (suv) erishi bilan ifodalanadi. Bunda elektronlar metal
sirtida kislorod va suv bilan reaksiyaga kirishadi va gidroksil ionlari hosil
bo‘ladi. Bu esa o‘z navbatida metall ionlari bilan to‘qnashib gidroksidni
hosil qiladi. Temir korroziyasi 10.16-rasmda ko‘rsatilgan.