Р. Халимметова илмий тадқИҚот методологияси

 
 
5.3.4-Чизма 
 
 
 
Методика – қатъий кетма-кетликка (алгоритмик характерга) илгари 
ўрнатилган режа (қоида), тизимга аниқ риоя қилиш бўлиб, бирор-бир ишни 
мақсадга мувофиқ ўтказиш методлари, йўллари мажмуаси. Методика 
тушунчаси турли фанларни ўқитиш билан ҳам боғлиқликда қўлланилиб, 
муайян соҳани ўқитиш жараёни, мазмуни, қонуниятлари, тамойиллари, шакл, 
метод ва воситалари йиғиндисини ўзида ифода этади. 
Таълим методлари – ўрганилаётган материални эгаллашга қаратилган 
турли дидактик вазифаларни бажаришга доир ўқитувчининг ўргатувчи ҳамда 
ўқувчиларнинг ўқув-билиш фаолиятини ташкил этиш усуллари йиғиндисини 
ўзида ифода этади. 
Интерфаол метод – ўқув жараёнининг таркибий қисми бўлиб, бир 
вақтнинг ўзида ҳам ўқитувчи, ҳам ўқувчини фаоллаштиришга йўналтирилган 
ўқитиш усуллари мавжуи. 
Таълим усули – ўқитиш методининг таркибий қисми ёки алоҳида бўлаги. 
Усул ва метод бутун ва қисм сифатида бир-бирига боғланади. Усуллар 
ёрдамида фақат ўқув вазифасининг бир қисми ҳал қилинади. 

---

98 
 
 
Глоссарий 
1. Абдукция – фикр юритиш орқали эмпирик даллиллардан уларни 
тушунтирувчи гипотезага юксалишини назарда тутуади.
2. Абстрактлаштириш – бошқа барча параметрларни ҳисобга
олмасдан битта ажратилган параметрни алоҳида ҳолида кўриб 
чиқадиган тадқиқотчилик услуби. 
3. Илмий мактаб – ўзида муайян шахс, олимнинг илмий фаолияти 
йўналишини ўрганиш, натижасида шаклланган касб эгалари, 
олимлар когортаси бўлиб, унда муайян илмий ғоялар, назария 
доирасида ҳамжиҳатликда фаолият олиб боради. 
4. Кун методи – сузаётган объектни англатади ва объектларнинг 
тизимли хусусиятини акс эттиради. 
5. Метод – (юнонча усул) кенг маънода йўл, ижодий фаолиятининг ҳар 
қандай шакли каби англатади. Метод у ёки бу шаклда қамълум 
қоида, тартиб, усул ва билим маъзонларининг йиғиндисидир.
6. Методология – бу илмий-тадқиқотчилик фаолиятининг илмий
тамойиллари ва усуллари тизими ҳақидаги таълимот.
7. Моделлаштириш — тадқиқотчиликнинг моделнинг қурилишини
назарда тутадиган назарий услуби.
8. Прагматизм – яхлит фалсафий ва ходисаларга боғлиқ ва яхлит деб 
қараш ёки парадигма – мазкур даврда илмий жамият томонидан 
эътироф этилган муайян илмий тадқиқот йўналишини белгиловчи 
принциплар мажмуи. 
9. Прагматик