Ър. Исматулдаев, А. Н. Ма судов, А. Х. Абдуллаев Б. М. Ахмедов, А. А. Аъзамов


Download 1.73 Mb.
bet54/96
Sana08.05.2023
Hajmi1.73 Mb.
#1446646
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   96
Bog'liq
Metrologiya ДАРСЛИК МКК учун

208
Такрорлаш учун саволлар:

  1. Кандай холларда стандартлар максимал самара беради?

  2. Кандай лолларда стандартлар тормозлаш таъсирини курсатади?

  3. Стандартларни яратиш ва узгартиришнинг зарурийлиги.

  4. Стандартларни яратишнинг 1- ва 2- боскичлари.

  5. Стандартларни яратишнинг 3- ва 4- боскичлари.

  6. Техникавий шартларни яратишнинг 1- ва 2- боскичлари.

  7. Техникавий шартларни яратишнинг 3- ва 4- боскичлари.

  8. Кандай махсулотларнинг техникавий шартлари курилмайди?

w; f


209
8-боб
СТАНДАРТЛАШТИРИШ ТУРЛАРИ
8.1. Стандартлаштириш усудлари
Стандартлаштириигаинг кенг таркдлган усуллари сифатида бирхиллаштиришни, агрегатлаштиришни ва турлашни олишимиз мумкин. Айнан шу усуллар ёрдамида узаро алмашувчанликни таъминлаш мумкин.
Энди шу усулларни бирма-бир куриб чикайлик. 8.1.1. Бирхиллаштириш усу ли
УзРСТ 1.0-92 да бирхиллаштириш атамасига куйидагича изо* берилган:
Бирхиллаштириш - муайян эхтиёжни к,ондириш учун зарур булган энг макбул улчамлар сонини ёки махсулот, жараён ва хизмат турларини танлаш. Буни унификация деб хам юритадилар. Бу суз лотинча uni - бир, unio - бирлик (бирдамлик) маъноларини англатади.
Бирхиллаштириш энг катта техникавий-иктисодий
самарадорликха эришиш максадида янги яратилмалар хисобига ёки оддий кискартириш (симплификация) хисобига амалга оширилиши мумкин.
Бирхиллаштиришга турли талқнлар беришади. Умуман олганда бирхиллаштиришни элементларнинг турли-туманлигини улар кулланадиган тизимларнинг турли-туманлигига нисбатан *искартирилиши деб тушуниш купрок. максадга мувофиц булади.
Бирхиллаштиришни асосан 3 та даражада утказилади:
■ корхона даражасида;
210

  • тармок, даражасида;

  • тармокдараро даражада.

Кейинги пайтларда халкаро бирхиллаштириш хам кенг ривожланмокда.
Бирхиллаштириш муайян кетма-кетликда амалга оширилади. Биринчи навбатда унинг йуналиши, тури ва даражаси белгиланади. Сунгрз, бирхиллаштириладиган буюмларнинг чизмалари ва уларнинг тахдилий маълумотлэри йигилади ва бу чизмалар олдига куйилган мак,садга кура табакаланади. Шундан сунг, ё янги конструкция ишлаб чикилади, ёки амалда булганларини ичидан бошкаларини урнини босиши мумкин булгани танланади.
Бирхиллаштириш даражаси турулчамлар мик,ёсидаги кулланиш коэффициенти асосида аникданиши мумкин.
ia = 100(n-no)/n ;
бу ерда п - турулчамли буюмларнинг умумий сони; по - танланган турулчамлар сони.
Эндиликда бирхиллаштиришни стандартлаштиришнинг бир усули сифатида эмас, балки алохида, мустакдл бир фаолияти сифатида каралмокда.
8.1.2. Турлаш усули
Стандартлаштиришнинг турлаш усули - функционал вазифалари буйича бир-бирига якдш булгах: турли обьектларни яратишда асосий (база), сифатида кабул килинган мажмуа учун объект турларини белгилашга каратилган усул хисобланади.
Турлашни баъзан "базавин конструкциялар" деб хам аталади.
Чунки турлаш жараёнида оптимал хоссалари буйича олинган мажмуага
211
хос булган объект танланади, аник, бир объект - буюм ёки технологик жараён кабул кдыинганда эса, танланган объект факат кисман узгариши мумкин. Шундай килиб, турлаш кам сонли объектларга куп сонли функцияларни тадбик этиш хисобланиб, бунда берилган мажмуадаги алохида тур объектларининг сакланишини таъминлайди.
Турлашнинг самарадорлиги янги буюм ишлаб чикарилаётганда олдин текширилган, синашда булган ечимларни куллаш, ишлаб чикаришни тайёрлашни тезлатиш ва тан нархини пасайтириш, алохида тур объектларини ишлатиш шароитларини енгиллатиш ва уларни модификациялаш асосида амалга оширилади.
Турлаш стандартлаштиришнинг самарали усуллари каторида учта асосий йуналишдэ ривожланади:

  • алохида тур технологик жараёнларни стандартлаштириш;

  • умумий ахамиятдаги буюмларни стандартлаштириш;

  • муайян бир ишларни, амалларни, синовларни ёки хисобларни бажариш тартибини белгиловчи меъёрий хужжатларни яратиш.

Купгина ишлаб чикариш тизимларида, буюм конструкцияларини тездан алмаштириш лозим булган холларда, технологик жараёнларни алохида бир тур, конкрет буюмга нисбатан эмас, балки, ундан бир нечта алохида тур деталларини, булакларини тайёрлашда ишлатиш имконини берадиган булишини мулжаллзб яратиш мухим ахамият касбэтади.

Download 1.73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   50   51   52   53   54   55   56   57   ...   96




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling