R. X. Maksudov

v .
bilan aniqlanadi. Demak, yetaklanuvchi katok tezligi
v2=vi (l -s)
M a ’lumki, 
v 2= 
b undan u zatm an in g uzatish soni
yetaklovchi 
va 
yetaklanuvchi 
katoklarni 
burchak 
tezligi 
va 
diametrlarining nisbatiga teng
/= 
Щ
-
d2 
t’h
<^,(1 - b )
V ariatorlami asosiy xarakteristikalaridan biri, bu uzatish sonining 
p o g ‘onasiz boshqarishdir. U zatm alarda variatorlar ishlatilganda, ayla- 
nish sonlarining birtekisda m ashina t o ‘xtatm asdan o ‘zgartirish m um kin 
bu esa 
mashinalarni unum dorligini 
oshirishga va kerakli tezlikni 
t a ’m inlashga imkon beradi.
160

---

Наг qanday variatorni kinematik xarakteristikasi, bu uning boshqa- 
rish darajasi bilan belgilanadi.
D= «.max _ “max _ 
Rn,,,
n
 Jmin 
Umm 
Rmm
bunda: 
P\max,P
2
mm
yetaklovchi va yetaklanuvchi vallarning m ax va min 
aylanish soni; /max/min-uzatish sonining m ax va min qiymatlari.
Nazariy jihatdan olganda 
R mm= 0 , D =-oo 
b o ‘lishi mumkin, lekin 
R 
kichrayishi bilan sirpanish tezligi, katoklarning yyeyilishi keskin oshadi. 
f.i.k kamayadi, shuning uchun boshqarish darajasi D max=9 gacha b o i i s h i
mumkin.
U z a t m a d a g i k u c h l a r . Friksion uzatm alarda harakat bir valdan 
ikkinchi valga ishqalanish kuchi Rf yordam ida am alga oshiriladi, 7.1- 
rasm. Bu kuch esa siqish prujinasi yordam ida muayan mahkam- 
lanmagan tayanchga Ft kuch t a ’sir natijasida hosil b o ‘ladi. Uzatmada 
harakatni bir valdan ikkinchi valga o ‘tkazish uchun quyidagi shart 
bajarilishi kerak:
Rf>Ft
bunda: Ft= 2 T 2/d 2-aylanma kuch Rf=/F2-ishqalanish koeffitsiyenti.
Demak, / F r>Ft b o ‘lishi kerak, bundan katokni siqish uchun kerakli 
kuchning qiymati.
P =