R. X. Maksudov

an
= 125
mm
qabul qilamiz.
5. U zatm aning ilashish moduli:
/и = (1.5 + 1 . 7 ) ^ - = (1.5 + 1.7)—
= 4.68 + 5.3лш 
Z , 
40
Aniqlangan qiymatni yaxlitlab m =5.0 m m qabul qilamiz.
6. C hervyak diametri koeffitsiyenti:
2 
a  
2-125
q =
- Z j  = —— — - 4 0 = 10 
in 
:
7. Siljish koeffitsiyenti:
x
= ^ J - 0.5fa + Z , ) = 
- 0.5(10 + 40) = 0
8. C hervyak va chervyakli g'ild irak larn in g geom etrik o ‘lchamlri
a) C hervyak
106

---

d , = m q = 5 10 = 50 мм 
d al = t/, + 2m = 50 + 2 •5 = 60лш 
= d x - 2.4w = 50 - 1 2 = 38лш
C hervyak o ‘ramining uzunligi
6, = (11 + 0.06Z , )m = (11 + 0.06 ■ 40) • 5 = 67лш
b) Chervyakli g ‘ildirak:
d 2 = rn Z 2 = 5 •4 0 = 200лш 
d a2 = d 2 + 2m -  50 + 2 • 5 = 60лш 
d n  = d ,  - 2 ,4/w = 200 - 2.4 ■
 5 = 188мм 
Eng katta tashqi diametr:
d
„ =
d
, + ■
6 w
= 20 0 + 
=
2 0 1 . 5
m m
“
Z , + 2 
2 + 2
Chervyakli g ‘ildirak eni:
6, = 0.355a„ = 0.355 ■ 125 = 44лш
9. Uzatm aning foydali ish koeffitsiyenti:
n =' -
= 0,93
+ 
02685
Z i=2, q = 1 0 b o i g a n d a ^° = ii ‘’i9l
10. Kontakt kuchlanishning hisobiy qiymati:
= 18o E S . « * M
j E n i . i e M b
\l 
с/, 
200 
V 
50
07
,- < 1 - shart bajarildi.
11. 
Egilishdagi kuchlanishning hisobiy qiymati
= 0,7 Yri 
^ [ & ]  
b2 • m
bu verda: 
Fr = Ш - = 2 -2 5 0 -1 0 3/2 0 0 = 2 5 0 0 tf,
^2
Ы ==42,6mm; z , = - ^ - =
Y F=2.22
’ 
A 
cos у  
cos 14 02'
Natijada: 
gf
2= 0 , 7 « 2 , 2 2 ^ ^ = 1 7 , 5 M P a < [ a F]
12. 
Uzatmani qizishga tekshiramiz.
,. = 0 z ? t i . + 2O"K c A
bu yerda: R,=4,38-103Vt; 
Ks=12...18 
Vt/(m20s) 
A=0,32 
m 
sovutiladigan yuza
nr = О ~ 0 > ^ )-4 ,3 8 -1 0 3 + 
_ 73» < [o J 
18-0,32
107

---

V bob.
Z A N JIR L I U Z A T M A L A R
5.1-§. U m u m iy m a ’lu m otlar
Zanjirli uzatm a bu yetaklovchi va yetaklanuvchi vulduzcha ham da 
shu yulduzchaga kiydirilgan zanjirdan iborat 5.1 - rasm. Zanjir faqat bir 
tekislik b o 'y ic h a egiladi, shuning uchun o 'q la r o 'z a ro parallel b o i i s h i
shart.
5.1-rasm .
Z a n j i r l i u z a t m a l a r a s o s a n q i s h l o q x o ‘j a l i k m a s h i n a l a r i d a . m a s h i n a
y u r i t m a l a r i d a h a r xil s t a n o k l a r d a k o ^ p i s h l a t i l a d i .
Z a n j i r l a r ish b a j a r i s h i g a q a r a b b i r n e c h a g u r u h g a b o ‘ li n a d i:
a) Y u k l a r n i b a l a n d l i k k a k o 4 a r a d i g a n m e x a n i z m l a r d a i s h l a t i l a d i g a n
z a n j i r l a r .
b ) t o ‘x t o v s i z i s h l a y d i g a n t r a n s p o r t q u r i l m a l a r d a i s h l a t i l a d i g a n
z a n j i r l a r .
d ) b i r v a l d a n i k k i n c h i v a l g a q u v v a t n i u z a t i s h u c h u n i s h l a t i l a d i g a n
z a n j i r l a r .
B i z a s o s a n s h u ( v ) g u r u h d a g i
z a n j i r l a r n i
h i s o b l a s h t a r t i b i n i
o i ' g a n a m i z . B u g u r u h d a g i z a n j i r l a r a s o s a n v t u l k a - r o l i k l i