Raqamli moliya fanidan yozma ish javoblari Raqamli iqtisodiyotning mohiyati

Blockcheyn biznesda. Blockcheyn allaqachon biznesda keng tarqalgan. Aqlli shartnomalar tuzish uchun platformalar faoliyati aqlli kontraktlar yoki ular "aqlli" operatsiyalardan foydalanmoqdalar Aqlli shartnoma - bu shartnoma bo'yicha ikki yoki undan ortiq tomon o'rtasida aktivlarni oldindan belgilangan shartlar asosida uzatilishini avtomatik ravishda boshqaradigan dastur.Endilikda oddiy tarmoq foydalanuvchilari ham, yirik korporatsiyalar ham, notanish kontragentlarga moliyaviy o'tkazmalar o'tkazishda banklar ham undan foydalanmoqdalar. 2016 yilda Alfa-Bank va S7 Airlines o'rtasida akkreditiv bitimi tuzildi - bu blokcheynni qo'llash misollarini aks ettiruvchi ko'plab bitimlardan biridir.
2016 yil aprel oyida R3 o‘zining Sordadeb nomlangan tizimini ishga tushirdi. Loyihalar hamdo‘stligi ko‘rinishida tashkil etilgan yuqoridagidan boshqa konsorsium esa 2015 yilning dekabrida Hyperledger deb nomlangan tizimni ishga tushirdi. Bu tizimning yaratilishiga Linux, IBMhamda Digital Asset Holdingskompaniyalarining notijorat konsorsiumi turtki bergan edi. Ushbu loyihaga kirgan ishtirokchilar sifatida quyidagilarni ko‘rsatish mumkin: Accenture, ANZ Bank, Cisco, CLS, Credits, Deutsche Börse, DTCC, Fujitsu Limited, IC3, IBM, Intel, J.–P. Morgan, London Stock Exchange Group, Mitsubishi UFJ Financial Group, R3, State Street, SWIFT, VMware, Wells Fargo, Sberbankva boshqalar. ------------------------------------------------------------------------------------------------

30. 
    Davlat xizmatlarida blokcheynning qo‘llanilishi. everledger.io Taqsimlangan reyestr vositasida buxgalteriya ishini yuritish bo‘yicha real mavjud platformalarga misol sifatida Everledgerni keltirish mumkin (everledger.io). Bu blokcheyn texnologiyalar jahon miqyosida qo‘llanilayotgani va tan olinayotganiga o‘ziga xos hayotiy bir misoldir. Gruziyada ham yer kadastri ishlari bitkoinning blokcheynida amalga oshirilgani haqida ma’lumotlar mavjud. Ukrainada esa blokcheyn yordamida kimoshdi savdolari o‘tkazish loyihalari amalga oshirilmoqda.
    

Fransiyada davlat boshqaruvada:Moliyaviy sohada ham blokcheynlar bilan tajriba qilish uchun bir qancha yangi qonunlar yaratilishi ko‘zda tutilayapti». Ushbu tajriba bloklar hosil qilish texnologiyasini demokratizatsiyalashtiradi va blokcheynni davlat miqyosida ishlatishning ilk misoli bo‘ladi.
GoldmanSachskompaniyasi Fintech taktikasini o‘zgartirishga qaror qildi. GoldmanSachs Bloomberg texnologiyasi bilan raqobat qiluvchi mahfiy elektron pochta tizimi Symphonyning rivojlanishini ham qo‘llab-quvvatlaydi. Bu texnologiyaning eng asosiy afzalligi –uning narxidir. Symphonyning narxi raqobatchilar narxining 1% nigina tashkil qiladi, xolos. GoldmanSachs o‘z strategiyasi asosiga blokcheyn texnologoyasini yo’lga qo’ydi. ------------------------------------------------------------------------------------------------

31. 
    Elektron tijoratda blokcheyn texnologiyalari va smart kontraktlar. Shartnoma ikki yoki undan ko‘p shaxslar orasida ma’lum huquq yoki majburiyatlar tuzilganligi, o‘zgarganligi yoki tugaganligini belgilab beruvchi hujjatdir. Unda ma’lum hodisa ro‘y berishiga sabab bo‘luvchi shart-sharoitlar kompleksi aniqlanadi.
    

Aqlli shartnoma esa, real dunyoda yoki raqamli olamda ma’lum hodisa ro‘y berishiga sabab bo‘luvchi shart-sharoitlar kompleksi belgilab beruvchi elektron hujjat algoritmdir. Aqlli shartnomalarning amalga oshirilishi uchun insoniy omilni umuman chetga chiqarib tashlaydigan markazlashmagan muhit kerak. Agar aqlli shartnomada biror-bir narsaning bahosini uzatish yoki qo‘llash yoki ko‘rsatish zarur bo‘lsa, u holda qiymat uzatish vositasi – kriptovalyutani qo‘llash lozim. Masalan, agar bitkoin blokcheynida aqlli shartnomani qo‘llansa, u quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi:
Aqlli shartnoma orqali blokcheynda istalgan turdagi ma’lumotlarni yoki ma’lumotlar kompleksini yoki ma’lumotlar to‘plami saqlay olinadi.
Aqlli kontrakt tizimi quyidagi bosqichlarni o'z ichiga olgan ish haqi solig'ini hisoblash jarayonini to'liq avtomatlashtiradi:

------------------------------------------------------------------------------------------------

32. 
    Katta hajmdagi ma’lumotlar (Big Data) texnologiyasi. Dunyoda raqamlangan ma'lumotlar hajmi #ekponent bo'yicha o'sib bormoqda. IBS kompaniyasining ma'lumotlariga qaraganda, 2003-yilda 5 eksabayt(1 eksabayt - 1 milliard gigabayt) ma'lumot yig'ilgan ekan. 2008-yilda u 0.18 zettabayt(1 zettabayt = 1024 eksabayt) gacha, 2011-yilga kelib 1.76 zettabayt, 2013-yilda 4.4 zettabaytgacha yetibdi. 2015-yilning mayida dunyoda yig'ilgan raqamlanga ma'lumotlar hajmi 6.5 zettabaytdan oshib ketibdi. 2020-yilga kelib insoniyat 40-44 zettabayt raqamli ma'lumot hosil qilar ekan.
    

IBS mutaxassislarining fikriga ko'ra, 2013-yilda yig'ilgan ma'lumotlar massivining atiga 1.5%i qandaydiy axborot qiymatiga ega bo'lgan ekan. Baxtga qarshi, hozir dunyoda katta ma'lumotlarni qayta ishlash texnologiyalari bo'lib, ular yordamida juda katta ma'lumotlar massividan insonlarga kerak, qiziq bo'lgan, foydali ma'lumotlarni ajratib olish mumkin bo'ladi.