Raqamli texnologiyalar vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot

---

Muallif: Shaybonov Muhsinbek 
17/05/2023 02:49:02 
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
RAQAMLI TEXNOLOGIYALAR VAZIRLIGI 
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT 
TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI 
QARSHI FILIALI 
 
KOMPYUTER INJINIRINGI FAKULTETI
(5330600) DASTURIY INJINIRING YO’NALISHI
III
-BOSQICH 
DI 12-20
-GURUH TALABASI
SHAYBONOV MUHSINBEK
NING 
“
OPERATSION TIZIMLAR
”
FANIDAN TAYYORLAGAN 
7-MUSTAQIL ISHI 

Bajardi: 

Shaybonov Muhsinbek 
Qabul qildi:
 
 
 
 
Qodirov Bobur 

 
 
QARSHI-2023 

---

Muallif: Shaybonov Muhsinbek 
17/05/2023 02:49:02 
Reja: 
1. MSDOS operatsion tizimlarida operativ xotirani taqsimlash.
2. Xotirani taqsimlash usullari (statik, dinamik). 
3. Kiritish-chiqarish tizimli jadvallar va ularning bog‘lanishi. 
MSDOS operatsion tizimlarida operativ xotirani taqsimlash 
MS-DOS (ingl. MicroSoft Disk Operating System) x86 arxitekturasiga 
asoslangan kompyuterlar uchun bitta vazifali disk operatsion tizimi. MS-DOS DOS-
ga mos keladigan operatsion tizimlar oilasiga asos solgan va 1980-yillardan 1990-
yillarning o'rtalariga qadar IBM PC-ga mos keladigan kompyuterlar uchun eng 
mashhur operatsion tizim bo'lib, u asosan Microsoft Windows 
MS-DOS operatsion tizimlarida operativ xotirani taqsimlash, bir xotira 
qurilmasini bir nechta logikalarni o'z ichiga olishga imkon beradi. O'zgaruvchilar va 
fayllarni saqlash uchun alohida qismga bo'lgan hamma xotirani taqsimlash 
o'zgaruvchilarni va ma'lumotlarni saqlash uchun joy beradi. 
MS-DOS operatsion tizimi qurilganida, operativ xotira biron bir xotira 
bo'linishi mumkin. Bunda, har bir qismga xotira nomi beriladi va ushbu nom orqali 
fayllar va ma'lumotlar saqlanadi. Xotira taqsimlanishi, operativ tizimdagi fayl 
tizimida foydalanuvchilarga ma'lumotlarni saqlash, fayllarni qaytarish va boshqa 
operatsiyalarni amalga oshirish imkonini beradi. 

---

Muallif: Shaybonov Muhsinbek 
17/05/2023 02:49:02 
MS-DOS tizimida xotira taqsimlashi muhim bir vazifadir, chunki bu, 
fayllarni tashish, ko'chirish, o'chirish va boshqalar kabi amallarni bajarish uchun 
foydalanuvchilarga yo'l ochadi. Xotira taqsimlashi asosan "root" qismi va boshqa 
logikalarni o'z ichiga oladi. Fayllar va direktoriyalar bu logikalarni ichida joylashadi. 
Bundan tashqari, MSDOS operatsion tizimida xotirani formatlash, xotira 
nomlarini o'zgartirish va boshqalar kabi qo'shimcha amallar ham amalga oshirilishi 
mumkin. 1981 yilda IBM korporatsiyasi IBM PC kompyuterlarining yangi oilasida 
ishlatilishi kerak bo'lgan operatsion tizimni yaratish to'g'risida so'rov yubordi. 
Microsoft 86-DOS operatsion tizimiga bo'lgan huquqlarni Sietl kompyuter 
mahsulotlaridan sotib oldi[en] [4] va uni IBM talablariga muvofiq o'zgartirish 
bo'yicha ish boshladi. Keyinchalik IBM MS-DOS litsenziyasini oldi va uni 1981 yil 
avgust oyida PC DOS 1.0 nomi bilan chiqardi. Keyinchalik MS-DOS va PC DOS 
ishlab chiqilishi Microsoft va IBM tomonidan 1993 yilgacha birgalikda olib borildi, 
bu vaqtga qadar ikkita alohida relizlar chiqarildi Microsoft 6.0 va IBM 6.1. 
MS-DOS mavjud bo'lgan davrda sakkizta asosiy reliz (1.00, 2.00 va 
boshqalar) va ikki o'nlab oraliq relizlar (3.10, 3.30 va boshqalar) 2000 yilda 
Microsoft uni ishlab chiqishni to'xtatmaguncha chiqdi. Dastlab, MS-DOS birinchi 
IBM PC-da ishlatiladigan Intel 8088 protsessoriga e'tibor qaratdi va faqat Osning 
o'zi, shuningdek dasturlar va foydalanuvchi ma'lumotlari joylashgan floppi bilan 
ishladi. Keyingi versiyalar qattiq disk va CD-ROM kabi turli xil disklar bilan ishlash 
imkoniyatiga ega bo'ldi, yangi protsessorlar va kompyuter arxitekturalarini qo'llab-
quvvatladi. Bu kompaniyaning asosiy mahsuloti bo'lib, unga katta daromad va 
marketing resurslarini taqdim etdi, rivojlanish jarayonida Microsoft dasturlash tilini 
ishlab chiqaruvchidan eng xilma-xil dasturiy ta'minot ishlab chiqaradigan yirik 
kompaniyaga aylandi. MS-DOS, shuningdek, buyruq satri ustida grafik 
foydalanuvchi interfeysi sifatida ishlaydigan Windows-ning dastlabki versiyalari 
uchun asosiy qatlamga aylandi. 
So'nggi quti versiyasi 6.22 bo'ldi, ammo MS-DOS Windows 95 (7.0 va 
7.1 versiyalari), Windows 98 (7.1 versiyasi) va Windows Me (8.0 versiyasi) uchun 
yuklovchi sifatida xizmat qilishni davom ettirdi. 
2014-yil 25-martda Mountain View kompyuter tarixi muzeyi Microsoft 
ruxsati bilan 1981-yilda chiqarilgan MS-DOS operatsion tizimining (1.1 va 2.0 
versiyalari) manba kodini hamda Windows uchun Word matn muharriri (1.1 a) ni 
e'lon qildi. 2018-yilda MS-DOS OS 1.25 va 2.0 versiyalarining manba kodi MIT 
litsenziyasi ostida nashr etildi. 
MS-DOS ostida dastur ishlab chiquvchilari ko'pincha hujjatsiz 
xususiyatlar va xususiyatlardan, shuningdek operatsion tizimni chetlab o'tish uchun 
to'g'ridan-to'g'ri apparat vositalaridan foydalanganlar. Buning sababi shundaki, 
Windows 9x va undan yangi operatsion tizimlarda MS-DOS uchun yozilgan 
dasturni ishga tushirish har doim ham mumkin emas. 

---

Muallif: Shaybonov Muhsinbek 
17/05/2023 02:49:02 
Zamonaviy kompyuterlarda MS-DOS dasturlari bilan ishlashda 
foydalanuvchilar duch keladigan yana bir muammo — bu ishlashning sezilarli farqi. 
So'nggi yillarda kompyuterlarning tezligi sezilarli darajada oshdi. Shuning uchun, 
zamonaviy kompyuterda MS-DOS uchun ko'plab o'yinlar juda tez ishlaydi, shuning 
uchun foydalanuvchi ekranda nima bo'layotganini ko'rishga va o'yin holatini tahlil 
qilishga vaqt topolmaydi. Buning sababi kechikishlarni shakllantirish uchun 
tsikllardan foydalanishdir. Zamonaviy protsessorlar ularni juda tez bajaradilar va 
ko'pincha umuman e'tiborsiz qoldiradilar (aqlli optimizatorning ishi). Xuddi shu 
sababga ko'ra, ba'zi ilovalar nolga bo'linish xatosini chiqarish orqali ishlashni 
to'xtatadi. 
Yuqorida aytib o'tilganlarni va Windows NT va Unix-ga o'xshash 
operatsion tizimlarda ishlaydigan MS-DOS dasturlari bilan ishlashning boshqa bir 
qator muammolarini hal qilish uchun maxsus emulyatorlar qo'llaniladi. Hozirgi 
vaqtda ulardan eng mashhuri DOSBox bo'lib, u har bir MS-DOS dasturini ishga 
tushirishning individual parametrlarini sozlash imkonini beradi: taqlid qilingan 
kompyuterning tezligi, taqlid qilingan ovoz va video karta va boshqalar. 
DOSBOX-X-ning takomillashtirilgan versiyasi ham mavjud bo'lib, u 
sizga apparat va DOS tizimlarining ulkan ro'yxatini semulyatsiya qilish imkonini 
beradi, shuningdek tarmoqqa kirish huquqiga ega. 
DOSBOX emulyatoridan tashqari, DOSBOX emulyatoriga asoslangan 
vdos emulyatori mavjud, ammo bu emulyatordan farqli o'laroq, u tarmoq va 
uskunalarga to'liq kirish huquqiga ega.