Raqobatning mohiyati, shakllari va usullari

Konsorsium – tadbirkorlarning yirik moliyaviy operatsiyalarini 
birgalikda amalga oshirish maqsadida birlashuvi .) 

Konsern – rasmiy jihatdan mustaqil bo`lgan, ko`p tarmoqli korxonalar 
(sanoat, savdo, transport va bank kabi turli soha korxonalarning ) 
majmuini o`z ichga oluvch birlashma. 
Davlatning antimonopol siyosati – monopoliyalar faoliyatini cheklash, 
tartibga solish va raqobatchilik muhitini vujudga keltirishga qaratiladi. Bu 
siyosat o`z ifodasini antimonopol qonunlarida topadi.
AQSHning antimonopol qonunchiligi

Sherman qonuni (1890 yil) – unda ishlab chiqarish va savdoni cheklash 
maqsadida tuzilgan bitimlar noqonuniy deb hisoblanadi. 

Kleyton qonuni (1914 yil) – iste`molchilarni narx orqali kamsitish, 
majburiy shartnomalar tuzish, raqobatchi korxonalarning zaiflashuviga 
olib keluvchi aksiyalarni sotib olish taqiqlanadi .

Seller – Kefover qonuni (1950 yil) – bu qonunda Kleyton qonuniga 
o`zgartirish kiritilgan bo`lib, unda nafaqat raqobatchi korxonalarning 

---

11 
zaiflashuviga olib keluvchi aksiyalarni balki ishlab chiqarish vositalarni 
sotib olish ham taqiqlanadi. 
Antimonopol faoliyatni tartibga solishning asosiy yo`nalishlari:

Bozorning monopollashuvini cheklash; 

Raqobatchi kompaniyalar qo`shilishini taqiqlash; 

Monopol narxlar belgilanishini taqiqlash ; 

Raqobatni madaniylashgan tarzda olib borishni qo`llab quvvatlash. 
O`zbekistonda monopoliyaga qarshi siyosatni amalga oshiruvchi muassasa.

O`zbekiston Republikasi mopnopoliyadan chiqarish, raqobat va 
tadbirkorlikni qo`llab- quvvatlash davlat qo`mitasi.
O`zbekiston respublikasining antimonopol qonunchiligi .  

1992 yilgi qonun 

1996 yilgi qonun 

1996 yilgi qonun