Raqobatning mohiyati, shakllari va usullari

---

1 
Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari 
universiteti Dasturiy injeniring fakulteti Zamonaviy iqtisodiyot fanidan 
Mustaqil ish 
Mavzu: Raqobat va monopoliya 
Topshirdi:Shamuratov Oralbay 
Qabul qildi : Xasanova Nigora 

---

2 
Reja: 
1. Raqobatning mohiyati, shakllari va usullari. 
2. Monopoliyalarning iqtisodiy asoslari va ularning turlari. 
3. Narxning mazmuni va uning vazifalari, turlari. 
4. Raqobatning turli ko`rinishlari sharoitida narxning shakllanish 
xususiyatlari. 

---

3 
Raqobatning mohiyati, shakllari va usullari. 
Raqobat – bu yuqori foyda va daromad olish hamda naflilikning eng 
yuqori darajada yetkazish maqsadida bozor subyektlari iqtisodiy 
manfaatlarining to`qnashishidir. 
Ishlab chiqaruvchilar o`rtasidagi raqobat.
Iste`molchilar o`rtasidagi raqobat.
Resurs egalari o`rtasidagi raqobat.
Tovarlarni qulay sharoitda ishlab chiqarish, yuqori narxlarda sotish va 
bozordagi mavqeini mustahkamlash orqali eng ko`p foyda olishga qaratildi. 
O`zlarining iqtisodiy resurslarini (kapital, yer, ishchi kuchi) yuqori narxlarda 
sotish orqali ko`proq omilli daromadga ega bo`lishga qaratiladi.
Daromadlarning mavjud darajasida ko`proq miqdordagi tovarlarni sotib olishga, 
ya`ni sarflangan puli evaziga ko`proq naflilikka ega bo`lishga qaratiladi. 
Raqobatning vazifalari:
1) Tartibga solish vazifasi – ishlab chiqarishni talabga muvofiqlashtirish 
maqsadida taklifga ta`sir o`tkazishdan iborat. 
2) Resurslarni joylashtirish vazifasi – ishlab chiqarish omillarini ular eng 
ko`p samara beradigan korxona, hudud va mintaqalarga oqilona 
joylashtirish imkonini beradi. 
3) Innovatsion vazifasi – fan – texnika taraqqiyoti yutuqlariga asoslanuvchi 
hamda bozor iqtisodiyoti subyektlarining rivojlanishini taqozo etuvchi 
turli ko`rinishdagi yangiliklarning joriy etishini anglatadi.
4) Moslashtirish vazifasi – korxonalarning ichki va tashqi muhit 
sharoitlariga ratsional tarzda moslashishiga yo`naltirilgan . 

---

4 
5) Taqsimlash vazifasi - ishlab chiqarilgan ne`matlar yalpi hajmining 
iste`molchilar o`rtasida taqsimlanishiga bevosita va bilvosita ta`sir 
o`tkazadi. 
6) Nazorat qilish vazifasi – bozordagi ba`zi ishtirokchilarning boshqa bir 
ishtirokchilar ustidan monopolistik hukmronlik o`rnatishiga yo`l 
qo`ymaslikka yo`naltirilgan.