Raqobatning mohiyati, shakllari va usullari

3) 
Millli xo`jalik doirasidagi raqobat – natijasida o`rtacha narxlar va 
bozor subyektlarining yalpi milliy (ichki) mahsulotdagi ulushi aniqlanadi. 
4) 
Jahon xo`jaligidagi raqobat – turli davlatlar milliy ishlab 
chiqaruvchilarning jahon bozoridagi mavqeini mustahkamlash uchun 
boradi va uning natijasida alohida tovarrlarning jahon narxlari 
shakllanadi. 
5) 
Tartibsiz (stixiyali) raqobat - bozor kuchlarining ta`sirida, tabiiy 
ravishda ro`y beradi. 
6) 
Tartibga solinadigan raqobat – madaniylashgan tarzda va ma`lum 
me`yorlar doirasida sodir bo`ladi. 
Narxning raqobat vositasi sifatida qo`llanish darajasiga qarab narx 
yordamidagi va narxsiz raqobat ajratiladi.
Raqobatlashishda g`ayrioddiy usullar (josuslik, qotillik, zo`ravonlik va 
h.k.) ning qo`llanish darajasiga ko`ra halol va g`irrom raqobat farqlanadi. 
Raqobat usullari:
a) Narx yordamida
b) Narxsiz  
Narx vositasida raqobatlashishda ishlab chiqaruvchilar o`z tovarlarining 
narxini raqiblari tovarlari narxidan pasaytirish orqali iste`molchilarni og`dirib 
olish va bozordagi mavqeini mustahkamlashga harakat qiladi. 
Narxsiz raqobatda raqobatlashish vositasi sifatida narxdan tashqari 
omillardan foydalanib tovar sotish hajmini ko`paytirib borishga harakat qilinadi.
Narx yordamida raqobatlashish:

---

7 
Bunda yirik ishlab chiqaruvchilar raqiblarini tarmoq (bozor) dan siqib 
chiqarish uchun tovarlariga narxlarini vaqti – vaqti bilan va uzoq muddat 
pasaytirib turadi. 
Demping narxlarini qo`llash
Bunda milliy ishlab chiqaruvchilar o`zlarining tovarlarini boshqa 
mamlakatlarga ichki bozordagi narxlardan, ayrim hollard tan narxdan ham past 
bo`lgan narxlarga chiqaradi.