Gobbsning fikriga ko'ra, insondagi ma'naviy qobiliyatlarni shakllantirish va Gobbsning fikriga ko'ra, insondagi ma'naviy qobiliyatlarni shakllantirish va uni rivojlantirishda tarbiya asosiy rol o'ynaydi. Insonning ma'naviy qiyofasi shakl- lanish jarayonini chuqurroq tahlil eta borib, odamlar o'rtasida har kuni uchrab tura- digan qobiliyatlari va iste'dodida majud bo'lgan farqni qanday sabablar vujudga keltiradi? degan savolga javob topishga harakat qilgan faylasuf bunday yozadi: «Odamlar bir-biridan bilimlariga ko'ra shu darajada farq qiladilarki, buni ularning faqat miya strukturalari orasidagi tafovut bilan tushuntirib bo'lmaydi». Bu yerda Bu yerda shuni ta'kidlash joizki, Gobbs insonning ma'naviy qobili-yatlarini mavjud ijtimoiy shart-sharoitlar bilan bog'lab tushun-tirishga harakat qiladi. Yevropa ma'rifatparvarlik g'oyalari taraqqiyotida ingliz faylasufi Jon Lokk- ning ham xizmatlari katta bo'ldi. Mashhur ingliz faylasufi Jon Lokk 1632-yilda Rington shahrida advokat oilasida tug'ilgan. Tlinster maktabida o'qigan. Oksford universitetini tugatgan. Falsafa, tabiatshunoslik va tibbiyotni mukammal o'rgangan. Oksford universitetida o'qituvchi bo'lib ishlagan. 1682-yildan e'tiboran Gollandiya- da yashagan. 1688-yilda Angliyaga qaytib kelgan. 1704-yilda vafot etgan. Uning inson to'g'risidagi qarashlari «Inson aqli haqida tajriba» (1690-y.) asarida ba- yon etilgan. Faylasufning tushuntirishicha, inson tug'ilgan vaqtda uning qalbi har qanday g'oya, tushuncha, prinsip, qoidalardan xolis bo'ladi. Inson qalbi xuddi oq qog'oz varag'idek toza bo'lib, «faqat tajriba o'sha qog'oz sahifasini turli yozuvlar bilan tajribaga tayanmoqi darkor. Har qanday bilim yoki g'oyaning manbai tajribadir». Lekin tajribadan hosil bo'lgan g'oyalar bilim uchun mate-rialdir, xolos. G'oyalar-
Do'stlaringiz bilan baham: |
