Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

Tag Manager da ham ishlay olishi kerak; 
 A/B testlashtirish uskunalari Google Optimize, Optimizely bilan ishlay 
olishi kerak; 
 Ma’lumotlarni vizualizatsiya qilish uskunalarini - DataStudio, Tableau, 
Power BI larni tushunishi kerak; 
 Raqobatchilarni tahlil qilish uskunalari SimilarWeb, SEMrush dan 
foydalana bilish; 
 Ijtimoiy media monitoringi tizimlari - Brand Analytics, IQBuzz ni qo’llay 
olish; 
 HTML, JavaScript dasturlash tillarida dasturlay olish; 
 BigQuery bilan ishlay olish uchun SQL ni tushuna olish. 
Ammo, hozirgi paytda ushbu mahsulotlarni ham bilsh yetarli emas. Qaysi 
holatda qaysi usullarni ishlatish va uni samarador ravishda amalga oshirishni bilish 
ham katta ahamiyatga ega. Bilimli gigital-analitik metrikalar tizimini qurishni, 
ko’rsatgichlarni baholashni bilishi, foydalanuvchilarning intilishlarinini tushunishi, 
olingan ma’lumotlarni birlashtirish va interpretatsiya qilishini eplay olishi, 
mahsulotga foydalanuvchilar nuqtai-nazaridan qaray olishi, gipotezalar yarata 
olishi, ilmiy izlanishlar va testlashtirishni amalga oshira olishi hamda olingan 

---

361 
ma’lumotlar asosida o’z ishini isbotlay olishi kerak. Digital-analitikaning 
usullaridan foydalanishi internet marketolog ham, rahbariyat ham bilishi lozim. 
Rahbar uchun interaktiv dashboard yaratib, uning kundalik hisobotlarni tekshira 
olishiga imkon yaratish kerak. Rahbariyat bunday ma’lumotlar nima uchun 
kerakligini tushunishi katta ahamiyatga ega bo’ladi. Huddi shuning uchun ham 
digital-analitika kurslariga katta, o’rta va kichik biznes mutasaddilari kelib, 
kompaniyalaridagi jarayonlarni tahlil qila olish va internet-marketologga mustaqil 
ravishda masalalar qo’yishni o’rganadilar. Digital-analitikani mustaqil ravishda 
o’rganish va bu sohada tajriba orttirish uchun kompaniyadagi amaliy ish jarayoni 
talab qilinadi. Bir qancha muvaffaqiyatlar va muvaffaqiyatsizliklardan so’ng, 
tajribangiz asta-sekin orta boradi. Agarda tanishlaringizning saytlari bo’lsa, 
ulardan o’z yordamingizni ayamang va ma’lumotlarni tahlil qilgan xolda saytni va 
u bilan bog’liq biznes jarayonini optimallashtirish uchun o’z takliflaringizni ishlab 
chiqing. Ushbu saytga analitikani tadbiq qilish uchun nima qilish kerakligini 
aniqlab, bu ishning rejasini tuzishingiz ham foydadan holi bo’lmaydi. Analitika 
orqali olingan ma’lumotlar asosida qanday masalalarni yechish kerakligini xam 
fikrlab ko’ring. Agarda texnik masalalar bo’yicha savollar tug’ilsa, Google 
Analitics forumlariga yoki Yandex Metrika klublariga murojaat qilishingiz 
mumkin. Birinchi nartaning o’zidayoq muvaffaqiyatga erishishingiz murakkabroq, 
ammo keyinchalik, tajribangiz ortgan sari muvaffaqiyatingiz ham orta boradi. Bu 
borada quida bir qancha maslahatlarni keltira olamiz: 
 Bu ishni o’rgata oladiganbir ustozni toping – bu soha bo’yicha expert yoki 
savollar berish va gipotezalarni tekshirib ko’rish mumkin bo’lagan Facebook 
dagi guruh bolishi ham mumkin. 
 Digital-analitika bo’yicha o’z bilmlaringizning yangiligini tekshrib turing – 
chunki bu soha tez sur’atlar bilan rivojlanmoqda, unda yangi tendentsiyalar 
paydo bo’lmoqda tizimlarning uskunalari o’zgarmoqda. Xatto oldingi yil 
vebinarlari kitoblardan o’rganish ham foydasiz – chunki ular ham allaqachon 
eskirib qolgan. Agarda o’qituvchilar ishlab turgan professionallar bo’lishsa, 
ulardan yangi ma’lumotlar olish mumkin bo’ladi.

---

362 
 O’zingiz uchun qandaydir bir stimul tanlab oling – bu masalan, chet elga 
stajirovka, mansabingizning ko’tarilishi yoki yangi loyiha ustida ishlash 
bo’lishi mumkin. Bilimlarning sizga nima uchun kerakligini bilish ham uni 
yaxshi o’zlashtirishga imkon beradi. 
 Guruhlarda ta’lim olishga intiling – biror bir soha bo’yicha hamfikrlarni topa 
olish to’laqonli bilim olish uchun yordamberishi mumkin. Komandada ishlash 
juda qiziq va samarador bo’ladi. Guruhda har doim ishga juda qiziqqan va 
boshqalarni motivatsiya qiladigan bir yetakchi inson - (drayver) bo’ladi. 
Giruh ishtirokchilari nafaqat o’qituvchi bilab, balki o’qituvchi bilan ham 
ma’lumot almashinadilar.
Endi kar’era bo’yicha harakatlanish uchun digital-analitik o’z bilimlarini 
qanday qilib ishlata olishi mumkinligini ko’rib chiqamiz. Masalan, siz tegishli 
kursda o’qib, yangi bilimlarni egalladingiz va sertifikat oldingiz. Rahbar bilan 
uchrashing va misollar vositasida unga nimaga o’rganganligingizni taqdimot qilib 
bering. Sizning fikringizcha kompaniyada nimalarga e’tiborni qaratish lozim, 
nimalarni tekshirib ko’rish kerak va nimalarni optimallashtirish mumkinligini 
tushuntiring. Kompaniya biznesining asosiy masalalaridan kelib chiqqan xolda 
konkret reja taklif qiling. Masalan, foydalanuvchilarning kompaniya saytini tark 
etishlari sabablarni tushunishga harakat qiling va bu borada gipotezalar o’ylab 
toping va ularni tekshirib ko’ring. Agarda buning sabablarini topa olsangiz, uni 
tezkorlik bilan hayotga tadbiq qiling. Bu ishlarning barchasini tizimni ishlab 
chiqqanlarni minimal ravishda jalb qilgan holda amalga oshirish mumkinligini 
rahbariyatga yetkazing. Agar sizning rejangizdan real foyda olish mumkinligini 
tushuntira olsangiz, har qanday rahbar sizning takliflaringizni hisobga olishga 
majbur bo’ladi. Bunday kurslardan birini quyidagi saytdan topishingiz mumkin: