Ravhan hamdamovich ayupov raqamli iqtisodiyot va elektron tijoratda yangi texnologiyalar o’quv qo’llanma

SSL-sertifikatlar 
borligidan, 
baholar 
va 
qoldiqlarning 
avtosinronizatsiyasidan va1C bilan sinxronizatsiya qilinganligi bilan aniqlanadi. 
3. 
Internet-magazinning tayyor dasturiy ta’minotini sotib olish – 
ushbu xolda internet-magazin tashkil qiluvchi o’zining shaxsiy va qimmat 
bo’lgan infratuzilmasini yaratishi va uni sozlab turishi talab etilmaydi, bunda 
unga faqatgina internet-vitrina ya’ni web-sayt kerak bo’ladi xolos. Bunda 
tayyor internet-magazin moduli o’z tarkibiga yagona platforma sifatida to’liv 
tizimini, vitrinani, korzinani va boshqa bir qancha servislarni qamrab oladi. 
4. 
Zakaz bilan qilinadigan unikal internet-magazini tashkil qilish 
– Bu eng murakkab, qiyin va qimmat usul hisoblanadi, chunki bu xolda 
elektron savdo tizimini noldan boshlab ishab chiqish, uni tekshirish, 
testlashtirish va ishga tushurush talab etiladi. 
Yuqorida ko’rsatib o’tilgan internet magazinlari biznes-modellari orasida eng 
muvavvaqiyatlilari sifatida quyidagilarni ko’rsatishimiz mumkin: 

---

406 
 Xamkorlik 
asosida 
tashkil 
etiladigan 
internet-
magazinlarmodelida(Affiliate Model) da tadbirkor yaxshigina trafikka ega 
bo’lgan saytga ega bo’ladi va u front-ofis xizmatini bajarib, xamkor-
kompaniyaning elektron mini vitrinasi vazifasini amalga oshiradi. Bunda 
internet-magazin o’z mahsulotlariga ham, omborlariga ham, yetkasib berish 
hizmatlriga ham ega bo’lmaydi. Ko’pincha kichik internet-magazinlar 
kattalari bilan hamkorlik dasturini tuzib, konversiya uchun pul oladilar, 
ya’ni, hamkorlik saytidan kelganlarning haridlaridan foyda oladilar. Bunda 
komission to’lov ko’pincha 5-15% atrofida bo’ladi. Bunday model yirik 
onlayn-riteylerlarga ham oydali, chunki bu ularga umumiy daromadning 10-
15% ni keltirishi mukin.
 Dropshipping modeli –mahsulotlarni sotuvchidan haridorga to’g’ridan-
to’g’ri yetkazib berishga asoslangan. Bu model o’z omborlariga ega 
bo’lmagan internet magazinlar uchun juda qulaydir. Hozirgi paytga yirik 
riteylerlar (masalan, OZON ga o’xshash) shaxsiy infratuzilma sifatida 
o’zlarining yagona logistik tarmoqlarini, yetkazib berish markazlarini va o’z 
to’lov tizimlarini ham yaratmoqdalar. Masalan, eBay tizimi PayPal to’lov 
tizimiga ega, Alibaba kompaniyasi esa Alipay to’lov tizimi va B2B, C2C 
hamda B2C bozorlarida ishlash uchun mo’ljallangan servislarga ega. 
Kompaniya uchun qandaydir biznes-modelni tanlaganda uning samaradorligini 
chamalash kerak hamda sotuvlar ko’payishi bilan uning mashtablashtirish 
imkoniyatlarini borligini nazarda tutish lozim.