Referat bajardi: H. Mahmudov tekshirdi: K. Votinov

Qiyosiy baholash.
QAM va FSK usullari radioaloqada ma'lumotlarni modulyatsiya qilish uchun foydalaniladigan modulyatsiya usullaridir. Ularning qiyosiy baholashini quyidagi kriteriyalar asosida o'rganish mumkin:
Effektivlik: Effektivlik, usulning ma'lumotlar o'tkazishda qanchalik samarali va ishlovchi bo'lishini ifodalaydi. QAM usuli amplituda va fazaning ikki o'zgarmoqli modifikatsiyasini qo'llaydi va ko'plik bitlarni ifodalaydi. Bu usul yuqori effektivlik darajasiga ega bo'lib, bir bitda ko'plik ma'lumotni uzatish imkonini beradi. FSK usuli esa frekvensiyalarni o'zgartirish orqali ma'lumotlarni kodlashda ishlatiladi. Effektivlikning yuqori bo'lishi usulning ma'lumotlarni samarali tarzda uzatishga imkon beradi.
Spektral ishlov: Spektral ishlov, usulning ma'lumotlarni uzatishda qanchalik spektral resurslarni sarflaydi. QAM usuli spektral ishlovni yaxshi ta'minlaydi, chunki belgilangan amplituda va fazaning darajalarini o'z ichiga oladi. Bu usul ko'plik bitlarni ifodalashda spektral resurslarni samarali tarzda ishlatish imkonini beradi. FSK usuli esa spektral ishlovni FSK frekvensiyalarining soni va farqi bilan belgilaydi.
Xavfsizlik: Xavfsizlik, usulning ma'lumotlarni qo'g'irchoqliklar va interferensiyadan oqilona uzatishga qanchalik qodir bo'lishini aks ettiradi. QAM usuli ko'plik bitlarni ifodalash orqali xavfsizlikni oshiradi, chunki bitlarning amplituda va fazaning darajalarini o'zgartirish imkonini beradi. Bu usul qo'g'irchoqliklar va interferensiya bilan kelishuvga nisbatan qo'llanishi uchun qodir bo'lishi mumkin. FSK usuli esa belgilangan frekvensiyalarni o'zgartirish orqali ma'lumotlarni uzatishda xavfsizlikni ta'minlayadi.
Ushbu kriteriyalar asosida QAM usuli FSK usuliga nisbatan ko'plab ko'rinishlarda afzal keladi. QAM usuli ko'plik bitlarni ifodalaydi, yuqori effektivlik darajasiga ega bo'lib, spektral ishlovni yaxshilashga yordam beradi va xavfsizlikni oshiradi. Shuningdek,
QAM usuli katta ma'lumotlar to'plamlarini uzatish imkonini beradi. Bu yuzdan, ko'p kanallangan kirishni tashkil etishda QAM usuli keng qo'llaniladi. FSK usuli esa o'ziga xos muammosiz bo'lgan joylarda foydalaniladi, masalan, interferensiya bilan yoki qo'g'irchoqliklar bilan muomala qilish zarur bo'lgan holatlarda.
Birinchi va ikkinchi usullar o'rtasidagi tanlov asosida, ma'lumotlar tashish kerak bo'lgan tarmoqning xususiyatlari, talablari, interferensiya darajasi, spektral resurslar va effektivlik ko'rsatkichlari kuzatilishi kerak. Bu xususiyatlarga va talablarga mos keladigan usulni tanlashga imkon beradi.
QAM (Kvadratura Amplituda Modulyatsiyasi) va FSK (Frekvensiya Fazoviy Modulyatsiyasi) usullari radioaloqada ma'lumotlarni modulyatsiya qilish uchun qo'llaniladigan modulyatsiya usullaridir. Ularning qiyosiy baholashini quyidagi kriteriyalar asosida o'rganish mumkin:
Bandvich: QAM usuli bandvichni juda samarali tarzda ishlatadi. Chunki QAM usuli amplituda va fazaning ikki o'zgarmoqli modifikatsiyasini qo'llaydi, bu usul bilan bir belgi ostida ko'plik bitlar ifodalaydi. Shu sababli, QAM usuli yuqori tajribali bandvich ishlovini ta'minlayadi.
FSK usuli esa bandvichni hamkor tarzda ishlatadi. Ushbu usulda har bir ma'lumot biti uchun ikki belgilangan frekensiya bandi mavjud bo'ladi, biri "1" bitini, ikkinchisi esa "0" bitini ifodalaydi. FSK usuli bandvichni samarali tarzda qo'llaydi, lekin uning ishlovchilik darajasi QAM usuliga nisbatan pastroq bo'lishi mumkin.
Ishlovchilik: Ishlovchilik, usulning ma'lumotlarni samarali tarzda uzatish va qabul qilish qobiliyatini bildiradi. QAM usuli katta ma'lumotlar to'plamlarini o'tkazishda yuqori ishlovchilik darajasiga ega bo'lib, ko'plik bitlarni ifodalash imkonini beradi. Shu tarzda, QAM usuli ma'lumotlarni samarali tarzda o'tkazish uchun yaxshi tanlov bo'ladi.
FSK usuli esa ishlovchilikni ta'minlashda ham yaxshi bo'lishi mumkin. Frekvensiya o'zgartirish orqali ma'lumotlarni uzatish uchun FSK usulidan foydalanish oson va ishlovchilikka ega bo'ladi.
Xavfsizlik: Xavfsizlik, usulning ma'lumotlarni qo'g'irchoqliklar va interferensiyadan oqilona uzatishga qanchalik qodir bo'lishini aks ettiradi. QAM usuli ko'plik bitlarni ifodalaydi va bitlarning amplituda va fazaning darajalarini o'zgartirish imkonini beradi. Bu usul xavfsizlikni oshiradi va qo'g'irchoqliklar bilan interferensiyaga nisbatan samarali tarzda muomala qiladi.
FSK usuli esa belgilangan frekvensiyalarni o'zgartirish orqali ma'lumotlarni uzatishda xavfsizlikni ta'minlayadi. Ushbucommentusul ham interferensiyaga qarshi samarali bo'lishi bilan taninadi.
QAM va FSK usullari radioaloqada foydalaniladigan modulyatsiya usullari bo'lib, ularning qiyosiy baholashida usulning moslashtirilishi va talablari yoki tarmoqning xususiyatlari ko'rsatilishi kerak. Har bir usulning o'ziga xos afzalliklari va chegaralaridan kelib chiqqan holda, maqsad va talablarga qarab eng mos usulni tanlash tavsiya etiladi.

Xulosa.
Har bir modulyatsiya usuli o'ziga xos afzalliklarga va chegaralarga ega bo'lishi bilan birlikda tizimning talablari va maqsadlari asosida tanlash kerak. QAM va FSK usullari bu tizimlarda o'rin olgan modulyatsiya usullardan ikhlaslanadi.
Bundan tashqari, tizimning tashkil etishida qo'shimcha tizimlar, tarmoq boshqarish, energetika sarflashini hisobga olish va boshqa muhim faktorlar ham e'tiborga olinishi kerak.
Umuman olganda, ko'p kanallangan kirish tizimi radioaloqada ko'p kanallarni efektiv va samarali tarzda tashkil etish imkonini beradi va foydalanish maqsad va talablarga qarab moslashtiriladi.