Referat jumisi qabillagan Latipova Xurshida Orillag`an Alisher Abdinayimov psixogegena paninin` rawajlaniw tarixi

A`JINYAZ ATINDAG`I NO`KIS MA`MLEKETLIK PEDAGOGIKA INSTITUTI
PEDAGOGIKA HA`M PSIXALOGIYA 4-G KURS PSIXOGEGINA PA`NINEN

REFERAT JUMISI
Qabillagan Latipova Xurshida
Orillag`an Alisher Abdinayimov


PSIXOGEGENA PANININ` RAWAJLANIW TARIXI


JOBASI :


1 Psixologiya pániniń predmeti hám wazıypaları


2. Psixologiya pániniń rawajlanıw tariyxı hám rawajlanıw basqıshı.


3. Psixologiya pániniń iri ilimiy baǵdarları hám mektepleri


4. Ózbekstanda psixologiya pániniń rawajlanıw tariyxı.


Psixika - joqarı dárejede shólkemlesken materiya, miydiń funksiyası. Onıń mánisi sezimler, aqıl, oyda sawlelendiriw, pikirler, shıdamlılıq hám basqalar kórinisinde sáwlelendiriwden ibarat.


Psixik processler - ol yamasa bul psixik ónim hám nátiyjelerdi (psixik obrazlar, xolatlar, túsinikler, xissiyot hám x. k.) payda etiwshi, qáliplestiriwshi hám rawajlantıratuǵın process.


Psixologiya - adamdıń ob'ektiv bolmıstı sezim, aqıl, oylaw, sezim-sezim hám basqa psixik jaǵdaylar arqalı sáwlelendiriw procesin úyrenetuǵın pán.


Psixik jaǵdaylar - psixik turmıs formaları, dıqqat, sezim, shıdamlılıq processlerine aytıladı. P. H. (shad kewillilik, jigerleniw, qısılıw, ziyreklik, qatańlıq, tirishoqlik v. b.) shaxslarda málim dárejede turaqlı bolıp, olardıń arnawlı bir ózgeshelikine de aylanıp qaladı.
Psixologiya joqarı oqıw jurtlarda oqıw predmeti hám pán retinde uyreniledi. Oqıw predmeti retinde tálim muassasi oqıw rejesine kiritilgen bolıp, studentlerdiń ulıwmakásiplik tayınlıǵına jóneltirilgen oqıw pánleri sistemasınan jay alǵan, onı úyreniw ushın málim oqıw saatları ajıratılǵan hám túrli forma daǵı shınıǵıwlar : lekciya, seminar hám laboratoriya -ámeliy, sonıń menen birge, qadaǵalaw jumısları hám imtixanlar názerde tutılǵan.


Psixologiyani pán retinde úyreniw menen onıń qanday pán ekenligi, qásiyetleri hám nelerdi úyreniwi haqqında bilimlerge eriwiladi. Psixologiyalıq bilim hám ilmiy tájriybelerdi ózlestiriw studentlerge átirap daǵı adamlardı olar menen baylanıs ámeliyatında, munasábetlerde, óz-ara sheriklik iskerliginde biliw ushın ; olardıń pikiri, maqseti, keshinmalari, qızıǵıwshılıq hám qábiletleri, mútajlik hám motivları hám t.b. larini biliw hám qóllaw ushın zárúr bolıp tabıladı. Psixologiyalıq bilim hám ilmiy tájriybeler studentlerdiń keleshektegi kásiplik iskerligi, shańaraqlıq turmısı, balalar tárbiyası hám basqalarda asqotadi. hám, aqır-aqıbetde, eń áhmiyetlisi, psixologiyalıq bilimler studentlerge ózlerin ańǵarıwda, óz ústilerinde islewde hám qızıǵıwshılıq, dóretiwshilik múmkinshiliklerin aktuallashtirishlarida, bárkámal shaxs bolıp qáliplesiwlerinde áhmiyetke iye boladı.
Psixologiya páni ayriqsha pán bolǵanı ushın joqarı oqıw orınları studentleri úyrenetuǵın ilimiy pánler sistemasında bólek orın iyeleydi. Psixologiyaning pán retindegi ayriqsha qásiyetleri tómendegilerden ibarat : birinshiden, bul pán házirshe insan ushın belgisiz bolǵan, eń quramalı - psixika, insannıń ishki álemi haqqındaǵı fan bolıp tabıladı, ekinshiden, bul fanda biliwdiń ob'ekti hám sub'ekti ıslawıb ketken. Bul jaǵday hám pikirdi sonday ańlatıw múmkin: aldın insan óz pikirlerin sırtqı dúnyaǵa jóneltirip, keyininen ózine shaqırıq etedi. Bunda pikir ózine qarata búklem jasaǵanı ushın psixologiyaning wazıypaları basqa pán wazıypaları menen salıstırıwlap bolmaytuǵın dárejede quramalı bolıp tabıladı. hám, úshinshiden, psixologiyaning ayriqshalıǵı onıń kem ushraytuǵın ámeliy aqıbetlerge ıyelewi bolıp tabıladı. Óytkeni geypara zattı ańǵarıw - onı iyelep, basqarıwdı úyreniwden ibarat. Insannıń ózinde kesheip atırǵan psixik processler, olardıń wazıypaları, qábiletlerin basqarıwdı úyreniw, mısal ushın, álemdi jawlap alıw etiwden kóre oǵada quramalı hám zárúrli wazıypa bolıp esaplanadı. Bunda insan ózin ańlap barǵanı sayin ózin hám átirapındagilarni ózgertirip barıwın bólek aytıp ótiw kerek. SHuning ushın, psixologiya - insandı tek ǵana anglovchi emes, bálki onı jaratıwshı pán.
Biz hár qanday pánni eki úlken tiykarǵı gruppalarǵa bolıwımız múmkin: Positiv Pánler hám Normativ Pánler. Fizikalıq hám turmıslıq pánler positiv pánler dep atalıwına qaramastan, logika, filosofiya hám etika sıyaqlı pánler tabiy pánler kategoriyasiga kiredi.