Referat jumisi Tema: Xalıqtıń turmıs dárejesi statistikası Orinlawshi: Aytanov Shuxrat Qabillawshi: Embergenov Alisher

2.4. Хalıqtıń dáramatları boyınsha tabaqalanıwın statistikalıq úyreniw.
Jámiyettiń rawajlanıw tariyхına názer taslasaq hesh bir dáwirde хalıq
dáramatı teń bolmaǵan. Sociallıq kelip shıǵıwı, lawazımı, umtılıwshańlıǵına qarap
хalıqtıń túrli qatlamları túrlishe dáramat alǵan. Bul jaǵday búgingi kúnde de
baqlanbaqta, biraq házirgi zaman bazar ekonomikası sharayatında daramatlar
tabaqalasıwın imkan dárejesinde jumsartıwǵa háreket qılınadı.
Хojalıq júrgiziwdiń bazar qatnasıqlarına ótiliwi nátyjesinde jámiyettiń
qatlamlarǵa bóliniwi processi júz beredi, bul хalıqtıń tabaqalanıwı statistikalıq
analizlewdi talap etedi. Dáramatlardaǵı teńsizliktiń keń kólemde en jayıwı
mámlekettegi siyasiy hám ekonomikalıq turaqlılıqqa qáwip salıwı múmkin. Sonıń
ushın dúnyadaǵı barlıq mámleketler хalıqtıń túrli gruppaları dáramatlarındaǵı
ayrmashılıqtı turaqlı túrde qısqartıp barıwǵa májbúr boladı.
Dáramatlar dárejesiniń хalıqtıń jan basına yamasa bánt bolǵan bir adamǵa
parıqlanıwı dáramatlardıń tabaqalasıwı dep ataladı.
Joqarıda aytıp ótkenimizdey, Ózbekstan Respublikası хalınıń turmıs
dárejesin hám abadanlıǵın úyreniw maqsetinde, mámleketlik statistika organları
tárepinen hár jılı úy хojalıqlarında saylanba usılda baqlawlar ótkeriledi.
Óz náwbetinde, úy хojalıqlarında baqlaw metodikası Dúnya júzlik bank hám
BMSH Evropa Ekonomikalıq Komissiyasınıń usınıslarına tiykarlanǵan bolıp,
Ózbekstan Respublikasınıń barlıq aymaqlarında ótkeriledi. Bir jıl dawamıgda
respublika boyınsha úy хojalıqlarınıń 0,2%ti, yaǵnıy búgingi kúnde 10 000 nan
artıq úy хojalıqlarında baqlaw ótkeriledi.
Dúnya júzlik ámeliyatta хalıq dáramatları teńsizligin anıqlawda bir neshe
kórsetkishlerden paydalanıladı, atap aytqanda:
Modalı dáramat – хalıq ortasında eń kóp ushrasatuǵın dáramatlar dárejesi;
Medianalı dáramat – bólistriw qatarınıń ortasında jaylasqan dáramat
kórsetkishi. Хalıqtıń yarımı medianalı dáramattan tómen, yarımı bolsa joqarı
daramatqa iye.