Referat mavzulari ro’yxati

Ishlab chiqarish texnologiyasi 
Quyidagi jarayonlardan iborat: 
Xom ashyoni tayyorlash; 
Eritish-silikat eritma hosil qilish; 
Silikat eritmadan tola olish; 
Mineral paxta gilamlar olish; 
Rulonga urash. 
Mineral paxta ishlab chiqarish uchun xom ashyo sifatida tog’ jinslari (magmatik, 
chukindi, metamorf jinslar, sanoat chiqindilari, Shlaklar, kul, singan gishtlar va x.k.) 
Xom ashyoga bo’lgan asosiy talablardan biri uning ximiyaviy tarkibidir. Tog’ 
jinslaridan eng yaxshi xom ashyo-diabaz, bazalit, gabbro, slanetslar bo’lib hisoblanadi. 
Domna shlaklari eng ko’p ishlatiladigan xom ashyo hisoblanadi. Silikat eritmalarni 
olishda quyidagi pechlar ishlatiladi: shaxtali (varganka), vannali-elektr yoy yordamida. 
Bulardan tashqari siklonli va konvertorli pechlar mavjud. 
Elektr yoy yordamida ishlaydigan pechlar eng unumdorli, lekin bunda elektr 
energiyasi ko’p sarflanadi. Shuning uchun eng ko’p vagranka ishlatiladi. 
Vagranka uzluksiz ishlaydigan shaxtali pech bo’lib issiqlik almashunuvi qarama-
qarshi oqim prinsipi asosida olib boriladi. Xom ashyo yuqoridan pastga qarab tushadi 
va suyuq eritma holida pastdan chiqarib olinadi, reaksiya natijasida hosil bo’lgan gaz 
va bug’lar yuqoriga ko’tarilib bir qismi issiqlikni xom ashyoni qizdirishga beradilar. 
6-AMALIY MASHG‘ULOT 
 
Mavzu: Pardozlash va issiqlik izolyasiya materiallarining turlari. 
Nazariy qism 
Asosiy bog‘liqliklar va hisoblash formulalari 

---

149 
Shisha paxta shisha eritmalardan olinadi. Shisha tolasi bir qator yaxshi 
xususiyatlaraga ega: mustahkam, issiqqa chidamli, chirimaydi, gigroskopikligi past, 
tebranishlarga chidamli, dielektrik xususiyatga ega, ximiyaviy chidamli. 
Xom ashyo kislotali oksidlar-qum, glinozem, bor kislota ishqorli oksidlab 
beradigan-soda ( NaOH ), natriy sulfat ( Na
2
SO
4
), potash (K
2
CO
3
), ishqoriy-ermetall 
oksidlari beradigan-ohaktosh, bo’r, dolomit. 
Xom ashyoni tayyorlash quyidagicha olib boriladi: kvars kum 700-800
0
da 
qizdirib quritiladi, keyin elakdan o’tkaziladi. Ohaktosh. Bur, dala shpati maydalanadi, 
keyin tuyiladi va elakdan o’tkaziladi. Materiallar nam bo’lsa quritiladi. Tayyor 
materiallar yaxshilab aralashtiriladi. Shisha toladan buyum ishlab chiqarishda asosiy 
jarayon shisha massani pishirish, undan tola olish, buyumlarni qoliplash. 
Shisha massani vannali pechlarda pishirib olinadi. Eritmadan tola olish uchun 
quyidagi usullar ishlatiladi: filer, markazdan qochma, filer-purkash usullar. Shisha 
tolasidan tayyorlanadigan issiqlik izolyasiya materiallari-matratslar, rulonlar, shnurlar, 
plita, silindr va x.k.