Referat mavzulari
Download 5.99 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- 5 kurs 1 mavzu
4 mavzu. Chiqindi suvlarni biologik tozalash va zararsizlantirish inshootlari Suv havzalarining sanitariya muxofazasi deb-shunday chora –tadbirlar kompleksiga aytiladiki bunda uning to‘g‘ri tashkil kilinsa ochiq suv havzalari ifloslanmaydi. Ushbu chora tadbirlarga: sanitar-texnik,texnologik,qonuniy me‘ er osti tarmogida yigilibyoriy,yordamchi va 30 bosh.k . Maishiy chiqindi suvlar deb-aholining uzini gigienik,fiziologik extiyojlari uchun ishlatilish natijasida xosil buladigan va ishlatilish uchun yaroksiz bo‘lgan,hamda inson salomatligiga va tashki muhit ob‘ektlariga salbiy ta‘sir ko‘rsatuvchi suvlarga aytiladi. Adabiyotlar: A - 1,2,,3,4,5,6; Q – 1,2,7,8,9. 5 mavzu. Sanoat korxonalari chiqindi suvlarini tozalash va zararsizlantirish Biz bilamizki sanoat chiqindi suvlarini ochiq suv havzalariga tashlash sanitariya koida va me‘yorlariga rioya qilishni talab qiladi. Shu munosabat bilan sanoat chiqindi suvlarini tashlashdan avval bir necha tozalash usullarini kullab sanoat chiqindi suvini suv havzasining sanitariya holatiga salbiy tasir ko‘rsatmaydigan tozalash usullaridan o‘tkazib tashlash kerak. Ma‘ruzada sanoat chiqindi suvlarini tozalash va zararzizlantirish usullari va uning gigienik ahamiyati ko‘rib chiqiladi. Adabiyotlar: A - 1,2,3,4,5,6; Q – 9,10,12. 6 mavzu. Kanalizatsiya, uning sanitariya va epidemirogik ahamiyati Kanalizatsiya tarmoklari va quvurlari er ostita joylashgan bo‘lib, chiqindi iflos suvlarni, insondan ajraladigan fiziologik chiqindilar (siydiq najas)ni, xujalik- chiqindi suvlarini aholi turar joylaridan pksar tashqarisiga, tozalash inshootlariga oqizib uzatadigzn turli shoxobchalardan iborat. Kanalizatsiya shoxobchalari-ning bo‘lishi aholi turar joylarini suyuk axlatlardan xoli qilib, uning ifloslanishiga yul qo‘yilmaydi. Jamoat turar joylaridagi chiqindilar (najas, siydik va boshqalar) bir zumda trubalardan okib tozalash inshootlarnga tushadi. Adabiyotlar: A - 1,2,3,4,5,6; Q – 9,10,12. 7 mavzu. Aholi turar joylari tuprogi va ularni ifloslantiruvchi ma‘nbalar Tuprok tashki muhitning asosiy elementlaridan biridir.Viruslardan tortib odamzodgacha, usimliklardan to xayvonlargacha bo‘lgan jonivorlar- ning xayoti tuprok bilan boglangan. Geolog va tuprokshunoslarning fikricha tog jinslarining ustki kavati bo‘lib, usha jinslarga suvning, shamolning, xvoning birgalikdagi ta‘siri natijasida vujudga kelgan tashki muhitning asosiy elementidir. V.R. Vilyamsning fikricha tuprokni bamisoli bir ulik tana deb xisoblash katta xato xisoblanadi, chunki tuprok juda murakkab mineral va organiq moddalar aralshmasi bo‘lib, u bir dakika ham tinch holatda bo‘lmaydi. Adabiyotlar: A – 3,4,5,7,10; Q – 4,6,7,11. 8 mavzu. Aholi turar joylarini sanitariya tozalash holati, foydalaniladigan usullari va ularni baholash Axol yashash joylarini chiqindilardan tozalashda uch xaat nazarda tutiladi. 1. Turar joylarni Tula-tukis konalizatsiyalanishi. Bunda xaa chiqindilar (suyuk) kuvurlar erdamia chiqarilib tashlanadi, kattik axlatlar esa tashb ketish sistema- si urdamida bajariladi. 2. Kisman kanalizatsiyalashgan turar jylardan.bundan chiqindilar uchun ikala sistema xizmat qiladi. A). kanalizlashgan turar-joylardan suyuk chiqindilar kuvurlar erdamida chiqariadi. B). kattik va suyuk chiqindilarni olib chiqib ketish uchun sisremasi ishlaedi. 31 3. Kanalizatsiya o‘tkazimagan turar joylarida. Bunda hamma chiqindilar (suyuk,kattik) olib chiqib tetish,tozalash erdamida tashiladi. Suyuk chiqindilar kuvurlar erdamida okizib tozalash inshoatlarga yuborishning sanitariya epdimalogiya va iqtsodiy ahamiyati bor. Shuning uchun ham shaxarlarda o‘tkazish katta ahamiyatga egadir. Adabiyotlar: A – 3,4,6,7,10,13; Q - 4, 6,7,12. 9 mavzu. Kimyoviy moddalarni tuprok muhitida gigienik meyorlashtirish Tuprokni tabiiy tarkibiga kushimcha ravishda tushadigan ekzogen moddalarning inson salomatligi va atrof muhit uchun xavfsiz xisoblangan ruxsat etilgan miqdori mezon sifatida kiritilgan Meyorlashtirishning ikkinchi mezoni tuprok muhitiga tushadigan ekzogen moddalarning miqdori eng sezgir aholi guruxining adaptatsiyasidan yukori bo‘lmasligini ta‘minlash Meyorlashtirishning uchunchi mezoniga asosan maxalliy iklim sharoitlarida ekzogen moddalarni tuprok bilan maksimal migratsiyasi o‘rganiladi va ekzogen moddalarni tuprok muhitni uz-uzini tozalash jarayoni va tuprok mikrobiotsinozi intensivligiga ta‘siri ta‘minlanadi . Adabiyotlar: A – 3,4,5,7,10; Q – 4,6,7,11. 10 mavzu. Ishlab chiqarish korxonalaridan chiqadigan chiqindilarni turkumlari, zararsizlantirish usullari va sanitariya nazorat. Davlat standarti bo‘yicha sanoat korxona chiqindilari o‘zining tashqi muhitga ta‘siri nuqtai nazardan to‘rt turga bo‘linadi. 1-tur o‘ta xavfli; 2-tur o‘ta kuchli ta‘sir etuvchi; 3-tur o‘rtacha ta‘sir etuvchi; 4-tur kam ta‘sir etuvchi tur. Masalan, chiqindilar tarkibida simob, margimush, xrom, uch xlor surma, benzpiren va boshqa shunga o‘xshash hayot uchun xavfli kimyoviy moddalar bo‘lsa, u holda bunday chiqindilar xavfliligi jihatdan 1-turga kiradi. Agar chiqindilar tarkibida mis xlorid, xlorli ni-kel, uch oksidli surma, qo‘rg‘oshinli azot-tuz va boshqalar bo‘lsa, o‘zining xavfliligi jihatidan 2-turga kiradi. Korxona chiqindi-axlatlarida mis sulfati, misning shovul kislotali tuzlari, ni-kelning xlorli tuzi, qo‘rg‘oshin oksidi, to‘rt xlorli karbonlar bo‘lsa o‘zining kishi organizmiga ta‘siri jihatidan 3-turga kiradi. Adabiyotlar: A -3,4,6,7; Q - 4,6,9,11. 11 mavzu. Aholi turar joylarini sanitariya tozalash ustidan DSN. Axol yashash joylarini chiqindilardan tozalashda uch xaat nazarda tutiladi. 3. Turar joylarni Tula-tukis konalizatsiyalanishi. Bunda xaa chiqindilar (suyuk) kuvurlar erdamia chiqarilib tashlanadi, kattik axlatlar esa tashb ketish sistema- si urdamida bajariladi. 4. Kisman kanalizatsiyalashgan turar jylardan.bundan chiqindilar uchun ikala sistema xizmat qiladi. A). kanalizlashgan turar-joylardan suyuk chiqindilar kuvurlar erdamida chiqariadi. B). kattik va suyuk chiqindilarni olib chiqib ketish uchun sisremasi ishlaedi. 3. Kanalizatsiya o‘tkazimagan turar joylarida.Bunda hamma chiqindilar (suyuk,kattik) olib chiqib tetish,tozalash erdamida tashiladi. 32 Suyuk chiqindilar kuvurlar erdamida okizib tozalash inshoatlarga yuborishning sanitariya epdimalogiya va iktsodiy ahamiyati bor. Shuning uchun ham shaxarlarda o‘tkazish katta ahamiyatga egadir. Adabiyotlar: A - 1,2,3,7,10; Q – 1,4,6,9. 12 mavzu. Aholi turar joylari atmosfera havosini ifloslanish muammolari. Atmosfera havosini ifloslantiruvchi ma‘nbalar. Insoniyat, qolaversa barcha jonivorlar uchun zarur bo‘lgan atmos-fera havosini asosan ikki manba ifloslantiradi: birinchisi tabiiy omillar bo‘lsa, ikkinchisi inson faoliyatining mahsuli hisoblanuvchi antropogen manbalardir. Atmosfera havosini ifloslantiruvchi tabiiy omillarga vulhon-larning otilib chiqishi, tog jinslarnning emirilib, shamol yorda-mida atrofga tarqalishi, o‘rmonlarga o‘t ketib, undan paydo bo‘ladigan zararli omillarni atrof-muhitga yoyilishi kabi tabiiy omillarni misol qilib ko‘rsatish mumkin. Antropogen ifloslanishlar asosan sanoat korxonalari, avto va havo transportlari, temir yo‘l, suv transporti chiqindilaryning atmosfsra havosiga tushishi natijasida vujudga keladi. Adabiyotlar: A - 1,2,3,4,12,13; Q – 1,3,6,7,11. 13 mavzu. Atmosfera havosini ifloslanishini atrof muhitga va aholi salomatligiga ta‘siri. 1.1. Rivojlangan shaharlar va sanoat markazlarining atmosfera havosi doimo chang tutun va tumanlar bilan qoplanib turadi. Bu esa quyosh nurin to‘sib, er yuziga ultrabinafsha (UB) nurlarining o‘tishiga yo‘l bermaydi. Ultrabinafsha (UB) nurlarining er yuziga etarli miqdorda tushmasligi o‘z navbatida turli kasalliklarining, ayniqsa bolalarda raxit kasalligini keltirib chiqaradi, hamda shahar havosining doimo tutun va tuman bilan koplanishi insonlarning kayfiyatiga salbiy ta‘sir ko‘rsatadi. Olimlarining aniqlashiga atmosfera havosining ifloslanishi natijasida yorug‘likning etarli bo‘lmasligiga loib keladi, bu esa o‘z navbatida ish unumining pasayishishga va maxsus kasalliklarning kelib chiqishiga sabab bo‘ladi. Adabiyotlar: A - 1,2,3,4,12; Q – 1,3,6,7. 14 mavzu. Atmosfera havosini muxofazasi bo‘yicha loyixalashtirish boskichlariga sanitariya talablar. Zararli moddalarni atmosfera havosida gigienik meyorlashtirish prinsiplari va usullari. Davlat sanitariya nazorati-bu sanitariya qonunlarining buzilishini oldini olish, aniqlash va ularga chek kuyishga karatigan sanitariya epidemiolgiya xizmatining faoliyatidir. Davlat sanitariya nazorati O‘zbekiston Respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligiga qarashli sanitar epidemiolgi xizmat muassasalari va idoralari tomonidan amalga oshiriladi. Uning vazifa va mazmunlari O‘zbekiston Respublikasining konstitutsiyasi, O‘zbekiston Respublikasi oliy majlisining «Fuqorolarni ximoya qilish» to‘g‘risidagi «Davlat sanitariya nazorati to‘g‘risida»gi qonun, qaror va boshqa xujjatlarni, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlari, Vazirlar maxkamasining qaror va qo‘llanmalari, Sog‘liqni Saqlash Vazirligining me‘yoriy xujjatlari bilan belgilanadi Gigiena fani atmosfera havosidagi zaharli moddalarning ruxsat etiladigan miqdorini aniqlash borasida bir qancha Amaliy tadbirlarni joriy etdilar. Xozir gigienistlar 1 m3 atmosfera 33 havosida ifloslantiruvchi moddalarning ruxsat etiladigan miqdorini ishlab chiqish usullarini ishlab chiqkanlar. Ruxsat eitladigan miqdor (REM)ning ishlab chiqarilganligi Fan-texnika taraqqiyotining muxim yutuqlaridan biridir. Ilmiy asosda ishlab chiqilgan REM vositasida sanoat korxonalari o‘zlarining iflos chiqindilarini shu me‘yordan oshirmaslikka xarakat qiladilar. Shuni qayd qilib o‘tish kerakki gigiena fani REM ishlab chiqarish asoslarini birinchi bo‘lib yaratdilar.. Adabiyotlar: A - 1,2,3,4,12; Q – 1,3,5,7. 15 mavzu. Atmosfera havosi sanitariya muxofazasi bo‘yicha tadbiriy choralar. Dori vositalarini atmosfera havosida gigienik meyorlashtirish Atmosfera havosining ifloslanishi va aholi salomatligining keskin yomonlashuvi hozirgi zamonning dolzarb muammolaridan biri bo‘lib kelmoqda. Shuning uchun nafaqat sog‘liqni saqlash organlari balki O‘zbekiston Respublikasi xukumati tomonidan bir qancha tadbirlar, me‘yoriy xujjatlar, qonunlar ishlab chiqilgan. Masalan: O‘z. Res. ning «Atmosfera havosini muxofaza qilish to‘g‘risida»gi qonuni 1996 yil 27 dekabrdan №354 – I amalga kiritilgan va ushbu qonunning asosiy vazifalari quyidagilardan iboratdir: - Atmosfera havosining tabiiy tarkibini saqlash - Atmosfera havosiga zararli kimyoviy, fizikaviy, biologik va boshqa xil ta‘sir ko‘rsatilishini oldini olish hamda kamaytirish. - Davlat organlari, korxonalar, muassasalar tashkilotlar, jamoat birlashmalari va fuqarolarning atmosfera havosini muhofaza qilish sohasidagi faoliyatini huquqiy jihatdan tartibga solish. Atmosfera havosining ifloslanishining oldini olishga qaratilgan sanitariya chora tadbirlarga quyidagilar kiradi. 1. Texnologik chora tadbirlar 2. Rejalashtiruvchi chora tadbirlar 3. Sanitar – texnik chora tadbirlar 4. Qonuniy, ilmiy me‘yoriy chora tadbirlar 5. Tashkiliy, ma‘muriy chora tadbirlar Gigiena xodimlari havodagi zararli moddalarning ruxsat etiladigan miqdorini aniqlash borasida bir kator nazariy va amaliy tadbirlar ishlab chiqdilar. Bu sanoat korxonalari oldiga iflos chiqindilar miqdorini normadan oshirmaslik vazifasini kuyadi. Shu sababli ko‘pgina korxonalarda texnologik jarayonlar uzgartirildi, tutun, chang, kurum va zaharli gazlarni ushlab koluvchi vositalar rnatildi. Xar bir kimyoviy modda uchun ruxsat etiladigan miqdor (REM) ishlab chiqildi va uni amalda tatbik etishga katta ahamiyat berildi. Mabodo atmosfera havosining ifloslanish darajasi aniqlansa, unda faqat moddaning nomini, miqdorini bilishning uzi kifoya kilmaydi. Bunda aniqlangan miqdor ruxsat etiladiganidan necha foiz ortdi, deb suraladi. Adabiyotlar: A - 1,2,3,4,; Q – 1,3,5,7. 5 kurs 1 mavzu. Yashash binolarini rejalashtirishning gigienik asoslari Bizga malumki xar kanday aholi yashash punktida eng yirik, asosiy ijtimoiy va gigienik elementlardan biri turar joy binolari xisoblanadi. Turar joy binolarining asosiy vazifasi insonlarni ya‘ni aholi salomatligini salbiy omillaridan muxofaza qilish yani sovukdan, issiqdan, shamoldan, atmosfera yogingarchiliklardan. Turar joy insonning dam olish, uxlash va kuch 34 kuvvatini qayta tiklash joyi xisoblanadi. Turar joy insonning dam olish joyi bo‘lib unda oila xayoti, oilaning moliyaviy masalalari hamda farzandlarini komil inson qilib tarbiyalash va insonning asab sistemalarini muxofazalash joyi xisoblanadi. Boshqacha qilib aytganda turar joy-bir qancha inshootlarning kompleksi (majmuasi) bo‘lib, unda insonning salbiy ta‘sirlardan ximoya qilishga karatilgan suniy muhit xisoblanadi. Faqatgina insongina turar joyga egadir. Turar joy insonning akliy mexnatini maxsulidir. Turar joy eng birinchi koosferaninng elementi xisoblanadi ya‘ni razum sferaning koosferaning tashkillashtirishning eng birinchi kadami bu turar joydir. Adabiyotlar: A - 1,2,3,4,8; Q – 1,6,7,9. 2 mavzu. Isitish, ventilyatsiya, yoritilganlikka qo‘yiladigan gigienik talablar Turar joy binolarining xonalarida inson uzini yaxshi xis qilish va organizmdagi fiziologik jarayonlarining normal kechishi ko‘p tomonlama isitish tizimining ratsional to‘g‘ri tanlash va binoning havo almashinuviga hamda ularning to‘g‘ri ishlata bilishga boglik buladi. Turar joy va jamoat binolarining isitish va ventilyatsiya tizimlarining loyixalashtirilayotganda gigienik va texnik iktisodiy nuktai nazardan bir vaqtda o‘tkazilishi lozim. Yashash xonalarida havo xarorati birmuncha past bo‘lganda bolalar va katta yoshdagi insonlarga yaxshi sharoit yaratish maqsadida isitish tizimining murakkablashgan turi nurlanish turini qo‘llash maqsadida muvofiqdir. Bundan tashkari ventilyatsiya bilan birgalikda isitish tizimi ham bor. Insonlar o‘zini yaxshi xis qilish va fiziologik jarayonlarning normal kechishi uchun isitish tizimiga kuyidagi talablar qo‘yiladi. Adabiyotlar: A - 1,2,3,4,7,9,10; Q – 1,6,7,9. 3 mavzu. Hammom, chumilish basseynlari, plyajlar, kirxonalar, va kabristonlarga qo‘yiladigan gigienik talablar. Hammomlar, kirxonalar, cho‘milish basseynlari, plyajlar va qabristonlar gigienik va epidemiologik jihatdan katta ahamiyatga ega bo‘lgan maishiy xizmat ko‘rsatish muassasalar xisoblanadi. Shu bilan birga, keyingi yillarda ushbu muassasalar qatoriga sartaroshxonalar, kiyim-kechak va uy-ro‘zg‘or buyumlarini kimyoviy vositalar bilan tozalash korxonalari, go‘zallik salonlari, fotostudiya, atele mod, poyabzal tuzatish ustaxonalari ham qo‘shiladi. Bu muassasalar bir tomondan aholining salomatligini taminlashga yordam bersa, ikkinchi tomondan ob‘ektlardan hosil bo‘lgan qattiq maishiy chiqindilar va chiqindi suvlar tashqi muhit ob‘ektlarining, xususan atmosfera havosi, tuproq, suv havzalaridagi suvlarning sanitariya holatini buzadi. Demak, bunday ob‘ektlarni loyihalashda ulardan foydalanishda gigienik talablarga rioya qilish va ularni nazorat qilishni to‘g‘ri tashkillashtirish lozim. Adabiyotlar: A - 1,2,3,4,6; Q – 1,6,7,8. 4 mavzu. Davolash profilaktika muassalari kurilishi, rejalashtirilishi va jixozlanishiga gigienik talablar Shifoxonalarning rivojlanishi tarixi qadimgi davrlardan boshlanadi. Misr xromlari, qadimgi Gresiya davolovchi – askleplar rimliklarning venenpid dindorlari, hozirgacha yoyilib kelgan tarixiy ma‘lumotlar hisoblanidi. XI asrda esa Rusda monasterlar tarkibida cherkov kasalxonalar qurila boshlagan. Moskva atrofida Kiev – Pechprskaya Lovra, Grahe – Sergevekaya Lovra, Salovesviy monosterlari shug‘ullangan. Birinchi o‘rinda sovet kasalxonasi Moskva shahrida boyvuchcha (boyarin) fedor Rtihev mablag‘iga qurilgan. xarbiy andozalar bo‘yicha gospital inshoatlari Pegire – I davridan qurila boshlagan: Moskvada 1707 yilda Peterburgda 1715 y, 1717 yillarda esa Kronshpodsheda va boshqa shaharlarda. Bu kasalxonalar kazarma tipida bo‘lib, zalda 20 – 30 o‘rin bular edi. 1763 35 yilda davlatni boshqaruvchi Senotning qaror chiqdi ya‘ni « Rossiya shaharlarida DPM davlat boshqaruviga o‘tdi. Adabiyotlar: A - 1,2,3,4,10; Q – 1,5,6,7,9. 5-mavzu. DPM ishlatilishiga qo‘yiladigan gigienik talablar Kasalxonaga tushgan x.ar bir bemor tezda tuzalib oilasiga, jamoasiga sogayib kaytishni uylaydi. Shifoxonada bemorlarga dori-darmonlarni 53 vak.tida berib turish bilan birga, shifoxona xodimlarining bemorlar bilan xushmuomalada bo‘lishi talab k.ilinadi. Bu esa o‘z navbatida bemorlarning tezda sogayib ketishiga xissa ko‘shadi. Palata xonalarini asabni tinchlantiruvchi rangga bo‘yashning ham ahamiyati katta. Palataning yorug‘ va shinam bo‘lishi bemorlar bahri-dilini ochadi. Palatalarning devori va shipi nihoyatda tskis su-valgan va bo‘yalgan bo‘lishi kerak. Devorlar gadir-budir, notekis bo‘lsa uning yuzasida chang to‘planib qolishi mumkin. Kafel o‘rnatilgan devorlarning tepa tomoni albatta gipsli mod-dalar bilan suvalishi va tekis yuza paydo qilishi maqsadga muvo-fiqdir. Tez-tez yuvilishi va tozalanishi lozim bo‘lgan xonalarning devorlariga sopol plitka va kafellar yopishtirilishi zarur. Adabiyotlar: A - 1,2,3,4,7,10,11; Q – 1,6,7,9,12. 6 mavzu. DPM chiqindilarini yigish, saqlash, va chetlashtirishga qo‘yiladigan gigienik talablar DPM chiqindilarni yigish,saqlash va olib ketish va x.o bo‘yicha tashkiliy ishlar bilan buyruk asosida mas‘ul tayinlanadi: 1. Agar DPMda epidemiolog bulsa, epidemiolog 2. Bosh hamshira. 3. Umumiy masalalar bo‘yicha Bosh vrach yordamchis i. Yukoridagi mutaxasislar maxsus shu soha bo‘yicha ukitilgan bo‘lishi kerak va sertifikatlari bo‘lishi kerak. Xususiy kichiq DPMlarda bu soha Bosh vrachni uzi bajaradi. Agar ukitadigan markaz bo‘lmasa,bu ish tuman,viloyatDSENMga yuklatiladi. Adabiyotlar: A - 1,2,3,4,7,10,11; Q – 1,6,7,9,12. 7 mavzu. Dorixona va dorivor vositalarni saqlash omborxonalariga qo‘yiladigan gigienik talablar Aptekalar va dori tayyorlash muassasalari er tanlash, loyixalash, jixozlash, ishga tushurish jarayonida olib boriladigan OSN va KSN quyidagi xujjatlar asosida olib boriladi. 1) SanQvaM №0078-98 (Toshkent 1998y) Dorixonalarni tuzilishi, jixozi va ishga tushirishda sanitar qonun qoidalar. 2) SanQvaM №0152-04 (Toshkent 2004Y) Dorixonalar va dorilarni saqlovchi muassasalarning tuzilishi, jixozi va ishga tushirish qonun qoidalari. 3) QMQ 2.03.12-98 "Omborxona binolari" 4) SanQvaM №0075-97 "Tayyor dorilarni tarqatuvchi aptekalar uchun San. qonun va qoidalar". Adabiyotlar: A - 1,2,3,4,7,10,11; Q – 1,6,7,9,12. 8 mavzu. Nogiron va kam xarakatlanadigan aholi guruxi foydalanadigan turar joy va jamoat binolariga gigienik talablar Nogiron va kam xarakatlanadigan aholi guruxi foydalanadigan turar joylarni rejalashtirishda, loyixalashda, qurilishda, qayta ta‘mirlashda ma‘muriy binolar, turar joy va mikrorayonlarga 36 qo‘yiladigan gigienik talablar aynan uzi kuzda tutilishi kerak, lekin yukoridagi toifa insonlar uchun (nogironlar, xarakati chegaralangan, kurish kobiliyati pasaygan, xarakatlanuvchi bo‘g‘imlarning atrofida tug‘ma nogironlar va boshqalar) xar bir holatni kuzda tutgan xolda, aloxida tadbik qilingan gigienik meyorlarga asoslangan xolda O‘zbekistonni barcha joylarida bir xilda turmush tarzini yakunlashga bag‘ishlangan xolda ish tutilishi lozim. Yukoridagi aholi uchun aholi turar joylar rejasida joylashtirishda quyidagilarni e‘tiborga olish kerak:aeroport, temir yul va vokzallar, suv transport joylari, sport maydonlari va boshqa joylardan uzoqrokda va nogironlarni extiyojiga asoslangan xolda joylashtirish kerak. Adabiyotlar: A - 1,2,3,4,10,11; Q – 1,5,6,13 9 mavzu. Kurilish materiallari va konstruksiyalarini gigienik baholash . Turli qurilish materialining issiqlik o‘tkazish koeffitsienti (K) ya‘ni bir metr qalinligidagi qurilish materialidan; 1 m2 maydonda 1 soat ichida tashqi va ichki xarorati 10S dan ko‘p farq qilmaslik holati bilan baholanadi. G‘ovakligi kichiq bo‘lgan qurilish materiallari, g‘ovakligi yuqori bo‘lgan qurilish materiallariga nisbatan kam issiqlik o‘tkazuvchan bo‘ladi. Issiqlik o‘tkazish kobiliyatini meyorlashda oddiy sharoitda namlikni miqdori 1-7% dan oshmasa qurilish materiallari issiq o‘tkazuvchan bo‘lib xisoblanadi. Qurilish materiallari materiallarini issiq saqlash xususiyati deb 1 kg qurilish materiallarining 10S isitish kobiliyati bilan aniqlanadi. Issiqlik o‘zlashtirish xususiyati (S) 1m2 qurilish materiallari yuzasida 1 soatda 10S xaroratning 24 soat davomida saqlanib kolishiga aytiladi. Adabiyotlar: A - 1,2,3,4,8,9,15; Q – 1,6,9,13 Download 5.99 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling