Referati mavzu: "Ilmiy uslub janrlari". Topshirdi: Abdumannopov Asadbek di-12-22 Qa’bul qildi: R. D. Yo’ldasheva Qarshi-2023

O’zbekiston Respublikasi Axborot Texnologiyalari va Texnologiyalarini Rivojlantirish vazirligi

Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti Qarshi filiali Kompyuter Injiniringi fakulteti DI-12-22 guruh talabasi Abdumannopov Asadbekning Akademik yozuv fanidan tayyorlagan

REFERATI
Mavzu: “Ilmiy uslub janrlari”.

Topshirdi: Abdumannopov Asadbek DI-12-22

Qa’bul qildi: R.D.Yo’ldasheva
Qarshi-2023
Ilmiy uslub janrlari.
Esse, doklad, ma’ruza, tezis, kurs ishi
Ilmiy uslub tabiat va ijtimoiy hayotdagi barcha narsa hamda hodisalar to‘g‘risida aniq, asoslangan, izchil ma’lumot berishda qo‘llanadi. Unda narsa-hodisa mohiyatini ta’riflash, tahlil qilish, sababini aniqlab, dalillar bilan isbotlash va asosli natijalarni bayon etish muhim hisoblanadi.
Ilmiy uslubning ilmiy va ilmiy-ommabop turlari bor. Ilmiy uslubdagi kitoblar ilm-fanga oid ma’lumotlar berish bilan mutaxassislargagina mo‘ljallanishi yoki bunday ilmiy ma’lumotlar keng ommaga qaratilgan bo‘lishi mumkin. Ilmiy uslub bilimning turli sohalariga qarab, shuningdek, kimga mo‘ljallanganligiga nisbatan o‘zaro farqlanadi. Masalan, fan sohalari muayyan shartli belgilar, formulalar, bayon qilish materiali bilan ajralib turadi. Keng jamoatchilikka tushunarli bo‘lgan, tasvir bayonida emotsionallik, obrazlilik mavjud bo‘lgan uslub ilmiy-ommabop uslub sanaladi. Ko‘pchilikka mo‘ljallangan ma’ruzalar, risola va darsliklar shu uslubning ko‘rinishlaridir.
Ilmiy-ommabop uslubda maxsus atamalar kam ishlatiladi (ishlatilganda esa izohi beriladi), fikrlar qiziqarli tilda tushuntiriladi, bayonda obrazlilikni ta’minlovchi badiiy tasvir usullaridan foydalaniladi.
Esse va uning tuzilishi

Umuman, esse ilmiy yoki publitsistik xarakterdagi ocherkka o‘xshashdir.

Esse falsafiy, tarixiy biografik, publitsistik, adabiy tanqidiy, ilmiy ommabop va sof beleristik xarakterda bo‘ladi. Esse uslubi obrazliligi, ofaristikligi, jonli tilga yaqinliligi bilan ajralib turadi. Mazmuni muayyan sabab yoki masalaga oid tugal tafsilotni yoki aniqlikni talab qilmaydigan individual taassurot va mulohazalardan iborat bo‘ladi.

Mustaqil janr sifatida A.Montel ijodida tarkib topgan. Bu janr G‘arbda oldinroq ishlatilgan bo‘lsa-da, o‘zbek adabiyotida XX asrning 70-80-yillaridan esse yaratila boshlandi.
Esse hajmi taklif qilingan mavzudagi 1000 so‘zdan 5000 so‘zgacha bo‘lgan asardir. Esse – bu muallifning alohida individual pozitsiyasiga ega erkin shakldagi bayon bo‘lib, qandaydir buyum yoki qandaydir sabab bo‘yicha umumiy yoki oldindan bildirilgan fikr-mulohazalardan iboratdir.

Doklad bir necha asosiy turlari The maqsadlari, maqsad va uslub ustida qilingan qarab:

• 
  Kirish.
  
• 
  Ma'lumot.
  
• 
  Atrof rasmiy.
  
• 
  Muammo.
  
• 
  Imaging.
  
• 
  Binar.
  
• 
  Konferentsiya.
  
• 
  Maslahat.
  

Kirish ma'ruzalar maktab mavzusini tashkil etadi, nima birinchi fikr berish uchun, beriladi. Shu sababli, talabalar kelajakda ish uchun tizimida o'z yo'lini topish mumkin. dotsent vazifasi deysan asosiy maqsadi va vazifalari bilan talabalarni tanishtirish oladi. U o'qish tizimi o'z o'rni va joyi haqida hikoya qilinadi.

Talabalar shuningdek muhim natijalarga erishgan, va u amalga qachon olimlar deb, ilm-fan va amaliyot rivojlantirish toshlaridan haqida bilib, kelajak albatta, bir nutqlarni olish. Bundan tashqari, kirish ma'ruza tadqiqot istiqbolli yo'nalishlaridan taqdimoti o'z ichiga oladi.
Shuningdek o'qituvchi maruzalar va o'quv jarayonining boshqa tashkiliy shakllari nimani anglatishini talabalarga tushuntirdi. U hisobotlarni qabul qilish va qachon nima shaklida ular, foydalanish kerak, nima adabiyot ishora.
Rasmiy uchrashuvlarini, axborot va boshqa ma'ruzalar
Ma'ruza-axborot qo'ng'iroq bunday tadbirlar, maqsadi bo'lgan har qanday mavzu haqida talabalarga ma'lumot berishdir. umumiy yoki batafsil konturi yilda o'qituvchi va talabalar uchun tushunarli va ularni yod kerak ilmiy ma'lumotlarni bayon qiladi. Ko'pincha bu faoliyati davomida, har bir talaba qisqacha bajarish eng muhim shrin ushlaydi dars yozuvlari, olib bormoqda. Bu axborot ma'ruzalar an'anaviy turdagi ekanligini ta'kidlash lozim.