Режа: 1 Мураккаб иқтисодий тизим сифатида транспорт фаолиятини ташкил этишнинг хусусиятлари

Сj - минтақавий ТОМ да юкни сақлаш ва қайта ишлаш харажатлари;
Qi - i-истеъмолчидан магистрал транспортга етказиб бериладиган юк ҳажми;
qj - j-қабул қилувчининг маҳсулотга бўлган талаби;
Cij ва Cjk – бир бирлик маҳсулотни мос равишда билан i-пунктдан j-ТОМга, j-ТОМдан k - истеъмол пунктига етказиб бериш харажатлари.





2-расм. Ишлаб чиқариш пунктлари (квадратлар), тақсимлаш омборлари марказлари (доиралар) ва истеъмолчилар (учбурчаклар) жойлашувининг содда тартиби

Ишлаб чиқарувчилар, ТОМ лари ва истеъмолчилар ўртасида моддий оқимларни тақсимлаш масаласи қуйидагича шакллантирилади:

(1)
(2)


(3)
Масала шундан иборат бўладики, (2-3) шартлар асосида (1) мақсад функциясини минималлаштирадиган Xij ва Xjk нинг оптимал қийматларини топишдир.
Мақсад функцияси ТОМ да маҳсулотларни ташиш ва қайта ишлаш билан боғлиқ умумий харажатларни ифодалайди. (3)-шартлар маҳсулотларни ишлаб чиқариш ва истеъмол қилиш балансининг шартларини ифодалайди. Ушбу моделда, зарур бўлса, Р_j техник воситаларини қайта ишлаш қувватига чекловлар киритилиши мумкин:


(4)

Бундан ташқари, (i, j) ва (j, k ) участкаларда магистрал транспортнинг ташиш қобилиятига чекловлар қўйилиши мумкин.

Aгар оқимларни тақсимлаш билан бир қаторда, полигонда ТОМ лар сонини ва жойлашишини оптималлаштириш зарур бўлса, у ҳолда ишлаб чиқариш - транспорт масаласи вариантларни йўналтирилган рўйхатлаш усулини қўллаш асосида комбинатор билан тўлдирилади.
Сўнгги йилларда лойиҳалаш, башорат қилиш ва бошқариш соҳасидаги турли муаммоларни ечишда эвристик усулларни қўллаш кўлами сезиларли даражада ошди. Евристик усуллар қарор қабул қилувчи ривожланиш тўғрисида якуний сўзни айтганда, интерактив тизимлардан фойдаланиш шароитида жуда фойдали. Замонавий қарорларни қабул қилиш назариясининг муҳим бўлими бўлган тоқ сонлар тўплами (ТСТ) назарияси алоҳида ўрин тутади.


Фойдаланилган адабиётлар:\

1. 
   https://fayllar.org/2-mavzu-transport-ishlab-chiarish-masalarini-echish-usullari-m.html
   
2. 
   https://cyberleninka.ru/article/n/transport-vositalarining-ishlab-chi-arish-tehnik-baza-bilan-taminlanganlik-darzhasi-tad-i-i
   
3. 
   https://library.samdu.uz/files/91a731aaef9ba22e2d42bde490850d08_MATEMATIK%20DASTURLASH.pdf