Reja banklar va ularning bozor iqtisodiyotidagi roli 2

Investitsiya banki
Investitsiya banki korxonalarning qimmatli qogʻozlari va bondlarni chiqaradi, sarmoya boshqaruvi xizmatlari, kapital bozorda firmalarga maslahat berib boradi, birja bozorlarini yaratadi va yuritadi.
Islom banki
Islom banklarining faoliyati Islomiy qoida va qonunlarga asoslanib olib boriladi. Bunday banklarning eng muhim jihati sarmoya yoki qarzlar uchun foiz hisobida xizmat haqi undirilmaydi, chunki bunday faoliyat Islom dinida taqiqlangan. Banklar mijozlarga moʻljallangan binolarni moliyalashtirishdan tushgan foydalar hisobiga yuritiladi.
Tashqi banklar
Tashqi banklar yoki ingliz tilida 'offshoreʼ banklar past soliqli va kam cheklovli xorijiy davlarlarda joylashgan banklardir. Ularning aksariyati xususiy banklardan iborat.
Banklar va ularning iqtisodiyotdagi roli
Albatta, banklarning iqtisodiyotdagi ahamiyati juda ko'pqirrali bo'lib, ularning asosiylari quyidagilardan iborat:
1. Jamiyatdagi vaqtinchalik bo'sh pul mablag'larni tegishli shartlar asosida o'ziga jalb etadi;
2. Qo'shimcha moliyaviy mablag'larga ehtiyoji mavjud xo'jalik yurituvchi subyektlar va aholiga qaytarishlik, to'lovlik, muddatlilik va ta'minlanganlik asosida mablag'lar beradi;
3. Milliy valyutaning emissiyasini tashkil etadi va uning barqarorligini ta'minlash doirasida pul - kredit siyosatini amalga oshiradi;
4. Pul aylanmasini tashkil etadi va uning tartibini belgilaydi;
5. Iqtisodiy munosabatlarga kirishuvchi sub'ektlar o'rtasida hisob - kitob va to'lovlarni amalga oshirishda vositchilik qiladi;
6. Bozor ishtirokchilariga turli darajadagi komission va maslahat xizmatlarini amalga oshiradi;
7. Aholiga va mijozlarga trast va depozitar xizmatlarini taklif etadi. Banklarning iqtisodiyotdagi rolining asosiy jihatlaridan biri, jamiyatdagi
8. Vaqtinchalik bo'sh pul mablag'larini jamg'arish asosida ularni iqtisodiyotning tegishli tarmoqlariga qayta taqsimlashda namoyon bo'ladi.
Banklar iqtisodiyotdagi asosiy moliyaviy vositachi hisoblanadi. Banklar faoliyati pul bozoridagi o'zgarishlar tovar bozoridagi o'zgarishlarga aylanadigan kanalni ifodalaydi.
Banklar moliyaviy vositachilardir, chunki ular bir tomondan omonatlarni (depozitlarni) qabul qiladilar, omonatchilardan pul jalb qiladilar, ya'ni. ular vaqtincha bo'sh mablag'larni to'playdilar va boshqa tomondan, ularni turli xil iqtisodiy agentlarga (firmalar, uy xo'jaliklari va boshqalar) ma'lum foizda beradilar, ya'ni. kreditlar berish. Shunday qilib, banklar kredit bo'yicha vositachilardir. Shuning uchun bank tizimi bir qismidir kredit tizimi. Kredit tizimi bank va nobank (ixtisoslashtirilgan) kredit tashkilotlaridan iborat. Nobank kredit tashkilotlariga quyidagilar kiradi: fondlar (investitsiya, pensiya va boshqalar); kompaniyalar (sug'urta, investitsiyalar); moliya kompaniyalari (omonat-ssuda uyushmalari, kredit uyushmalari); lombardlar, ya'ni. kreditda vositachi bo'lgan barcha tashkilotlar.
Biroq, asosiy moliyaviy vositachilar tijorat banklari. "Bank" so'zi italyancha "banco" so'zidan olingan bo'lib, "skameyka (almashtiruvchilar)" degan ma'noni anglatadi. Zamonaviy bilan birinchi banklar buxgalteriya printsipi qo‘sh yozuvlar XVI asrda Italiyada paydo bo‘lgan, garchi sudxo‘rlik (ya’ni qarz berish) kreditning birinchi shakli sifatida bizning eramizdan oldin ham rivojlangan. Birinchi maxsus kredit institutlari Qadimgi Sharqda miloddan avvalgi 7-6-asrlarda paydo boʻlgan, banklarning kredit funksiyalarini Qadimgi Yunoniston va Qadimgi Rimda ibodatxonalar, Oʻrta asrlarda Yevropada monastirlar bajargan.
Zamonaviy bank tizimi ikki darajadan iborat. Birinchi daraja - Markaziy bank. Ikkinchi daraja - tijorat banklari tizimi.
Markaziy bank mamlakatning asosiy banki hisoblanadi. AQSHda u FRS (Federal rezerv tizimi) deb ataladi, Buyuk Britaniyada bu Angliya banki, Germaniyada Bundesdeutchebank, Rossiyada Rossiya Markaziy banki va boshqalar.