Reja banklar va ularning bozor iqtisodiyotidagi roli 2

Tijorat banklari - bu bo'sh pul mablag'larini jalb qilish va foyda olish uchun kredit berish huquqiga ega bo'lgan xususiy tashkilotlar. Shuning uchun tijorat banklari ikkita asosiy turdagi operatsiyalarni amalga oshiradilar: passiv (depozitlarni jalb qilish uchun) va faol (kreditlar berish uchun). Bundan tashqari, tijorat banklari: hisob-kitob va kassa operatsiyalarini; ishonchli (ishonchli) operatsiyalar; banklararo operatsiyalar (kredit - bir-biriga kredit berish va pul o'tkazish uchun - pul o'tkazish uchun); qimmatli qog'ozlar bilan operatsiyalar; xorijiy valyuta bilan operatsiyalar va boshqalar.
Tijorat banki daromadlarining asosiy qismini kreditlar bo'yicha foizlar va depozitlar (depozitlar) bo'yicha foizlar o'rtasidagi farq tashkil etadi. Bankning qo'shimcha daromad manbalari turli xil xizmatlar ko'rsatish uchun komissiya to'lovlari (ishonchli, o'tkazma va boshqalar) va qimmatli qog'ozlardan olingan daromadlar bo'lishi mumkin. Daromadning bir qismi bankning harajatlarini to'lashga yo'naltiriladi, bu bank xodimlarining ish haqi, asbob-uskunalar narxi, kompyuterlar, kassa apparatlaridan foydalanish, binolarni ijaraga olish va boshqalar. Ushbu to'lovlardan keyin qolgan summa bank foydasi bo'lib, undan bank aksiyalari egalariga dividendlar hisoblab chiqariladi va ma'lum bir qismi bank faoliyatini kengaytirish uchun ishlatilishi mumkin.
2. PUL MUOMALASI
Pul-bu maxsus tavar,umumiy ekviyvalent bo’lib,abstract mehnat xarajatlarini o’zida aks ettiradi va tavar hojaligidagi ishtimoiy ishlab chiqarish munasabotlarini ifodalaydi.

Kredit- o’z egalarini qo’lda vaqtinch bo’lgan ayrim qiymat yoki pul mablag’larining boshqalar tomonidan ma’lim muddatga haq to’lash sharti bilan qarizga olishadi va qaytarib berish boyicha munasobatlar.

Bank-pul mablag’ini yeg’uvchi , saqlab beruvchi , keridit – hisob va boshqa vositachilik muomalarini bajaruvchi tijorat tashkilotlari

Pul muomalasi — pulning bajarilgan ish, koʻrsatilgan xizmatlar, sotib olingan tovarlar haqini toʻlash, hisobkitoblar va toʻlovlarni amalga oshirish, nafaqalar berish, qarzlarni qaytarish vositasi sifatida foydalanish jarayonidagi uzluksiz harakati. Pul muomalasi har bir mamlakat pul tizimi miqyosida amalga oshadi. Pul muomalasi naqd va nakd boʻlmagan muomalaga boʻlinadi. Naqd pul bankdan chiqqach, korxona, tashkilotlar kassasiga va aholi koʻliga oʻtadi. Oddisotdi vatoʻlov harakatlari bajarilgach, yana bankka kaytadi. Naqd boʻlmagan pul muomala-siga firma, korxona, tashkilotlarning bankdagi hisobida turgan pulning harakati kiradi va bunday muomala chek, kredit kartochkasi, veksel, obligatsiya, sertifikat va boshqa vositalar harakati shaklida olib boriladi.pul muomalasi jarayonlariga ishtirok etadigan pullar 2 ga bo'linadi. 1-aktiv pullar,2-passiv pullar

Pul muomilasi –bu tavarlar aylanishi notavar xarakterdagi btimlar va xisobotlarga xizmat qluvchi naqt pular va unga tenglashtirilgan moliyaviy aktivlar (kredit pullar) xarakati.
Boshqacha aytganda pul momlasi –bu xojalik aylanmasida pulning doimo xarakatda bolishi , uni o’z funksiyalarini toxto’vsiz bajarib turishlari.