Reja: Bo`linish alomatlari

Taqribiy sonlar
Hisoblashlarda kamdan-kam hollardan tashqari hamma vaqt aniq sonlar bilan emas, balki taqribiy ma`lumotlar, ya`ni qiymati to`la, aniq bo`lmagan miqdorlarni ifodalaydigan sonlar bilan ish ko`rishga to`g`ri keladi. Taqribiy sonlarning hosil bo`lishi juda xilma-xildir. Ba`zilarini keltiramiz.

1. Taqribiy sonlar hammadan oldin o`lchash natijasidir. Bir xil ob`ektni bir necha marta o`lchab, turli son qiymatlarni hosil qilish mumkin. Buning sababi:

a) o`lchov asboblarining aniqmasligi;

b) o`lchash bajarilayotganda sharoitning o`zgarishi;

c) sezgi a`zolarimizning aniqsizligi.

2. Taqribiy sonlar paydo bo`lishining ikkinchi muhim manbai sonlarni yaxlitlashdir. Masalan, biror shahar aholisini ro`yxatga olishda unda 3 456 887 kishi yashashi aniqlandi. Aholini ro`yxatga olish natijasini ishlab chiqish tugashidan oldin aholi sonida o`zgarishlar (tug`ilish, vafot etish, yangi fuqarolarning ko`chib kelishi va hokazo) sodir bo`ladi. Shu sababli topilgan natijani, masalan, 3 457 000 yoki 3 460 000 soni bilan almashtirib yaxlitlash tabiiydir.

3. Ba`zi sonlarni (masalan, , …) hisoblash natijasida taqribiy son hosil bo`ladi. Bularni aniq hisoblash mumkin emas.

Ta`rif: Sonning aniq qiymati bilan uning taqribiy qiymati orasidagi ayirmaning moduliga absalyut xato deyiladi. , bunda a – sonning aniq qiymati, A – sonning taqribiy qiymati, - absalyut xato.

Ta`rif: Absalyut xatoning sonning taqribiy qiymatiga bo`lgan nisbatiga nisbiy xato deyiladi. , bunda - absalyut xato, A – sonning taqribiy qiymati, - nisbiy xato.

Foydalanilgan adabiyotlar:

1. 
   L.P.Stoylova, A.M.Pishkalo Boshlang`ich matematika kursi asoslari. "O`qituvchi", 1991.
   
2. 
   N.Ya.Vilenkin. Matematika M., 1977.
   
3. 
   O.Xudoyberganov. Matematika T., 1980.
   
4. 
   N.N.Lavrova, L.P.Stoylova. Zadachnik-praktikum po matematiki M., 1985.
   
5. 
   R.Ibrohimov. Matematikadan masalalar to`plami. T., 1995.
   
6. 
   www.Ziyonet.uz