Reja I. Kirish II. Asosiy qism

Shakl tuzilmasi

Ayni vaktda siz o’z kompyuteringizdan foydalaning. O’zingiz tuzgan shaklni yana bir bor konstruktor rejimida oching. Ko’rib turganinggizdak shakl «Заголовок формы» nomli sarlovha soxasi «Область данных» ma’lumotlar soxasi xamda «Примечание формы» nomli izoxlar soxasiga bo’linadi. Bu soxalarning o’lchamlari ehtiyojga qarab sichqoncha orqali odatdagi amallar bilan o’zgartirilishi mumkin ya’ni uning uchun soxa chegarasiga sichqoncha ko’rsatkichi olib kelinadi va kursor orqali kerakli kattalik beriladi. Shakl tuzilmasidagi yukoridagi garizontal chizg’ichning chap uchida o’rtasi kora kvadratchali marker-shakl markeri bo’lib, uni deyarli uzluksiz ikki bora bosish bilan shakl tuzilmasiga oid xossalar jamlangan oynani ochgan bo’lamiz. Xuddi shunday usulda shaklning har bir bo’lagiga, ustyozuvlariga va maydonlariga tegishli xossalar bilan tanishamiz va ularni o’zgartirishimiz mumkin.

Shaklni boshqaruv elementlari.
Elementlar panelida MB foydalaniluvchilari uchun kerakli bo’lgan asboblar joylashgan. Bu panelni ВидПанел инструментов orqali chiqariladi. Tanlangan boshqaruv elementini kerakli joyga qoyish uchun o’sha joy ya’ni shakl soxasining bosh joyi sichqoncha kursori bilan ko’rsatilgach yana bir marotabali tasdik ko’llaniladi. Bunda shakl soxasining bo’sh joyiga boshkaruv elementi bilan birga uning biriktirilgan ustyozuv o’rnatiladi. Dastavval ustyozuv standart xolatda aytaylik “boglovchi kvadratchalar” uchun “Флажок 1”, “Флажок 2” va x.k. kabi ko’rinishga ega bo’ladi. Bunda demak ustyozuv imzo o’rnida keladi. Boshqaruv elementi xossasini taxrirlash orqali boshqaruv elementiga mazmundan kelib chiqib boshqa imzo berish mumkin. Ma’lumki bunda kontekstli menyu qo’llaniladi ya’ni u orqali boshqaruv elementi xossalari oynasiga kiriladi.
Shaklni bezashning asosiy elementlari matnli yozuvlar va rasmlar xisoblanadi. Shaklda matnli yozuvlarni xosil qilish uchun Надпись ва Поле nomli boshqaruv elementlari qo’llaniladi. «Надпись» sifatida ixtiyoriy matnni berish mumkin. Pole nomli boshkaruv elementi shunisi bilan fark qiladiki, unda shakl asosidagi jadval maydonlaridan birining tarkibi aks etadi. Aks etganda xam MB jadvalidagi qaydlarning mazkur boshqaruv elementiga mos maydonga tegishli ma’lumotlari shaklda birma-bir almashinib keladi.
Shaklni bezashning grafik elementlarini yaratishda «Рисунок», «Свободная рамка объекта» va «Присоединенная рамка объекта» nomli boshqaruv elementlaridan foydalaniladi. Rasm grafik fayldan tanlanadi va shaklga qo’yiladi. «Свободная рамка объекта» nomli boshqaruv elementi shunisi bilan farqlanadiki, u albatta rasm bo’lishi shart emas, u boshqa ixtiyoriy OLE ob’ekti bo’lishi mumkin.

Shakl bezagi

Shakllar ko’rkamligiga talab xam Mbning o’ziga xosliklaridan biridir. Tabiiyki, shakldagi boshqaruv elementlari bir tekisda joylashgani ma’qul. Bu Формат → выровнять, Формат→Интервал по горизонтали va Формат→ Интервал по вертикали buyruqlari orqali amalga oshiriladi. Boshqaruv elementlarini o’lchamlarini va joylashishini «qo’l»da o’zgartirmokchi bo’lsak, unda boshqaruv elementi tanlanganda uning xoshiyalarida paydo bo’ladigan markerlardan foydalaniladi. Yuqori chap burchakdagi o’lchami boshqalarnikidan kattaligi bilan ajralib turgan marker aloxida maqomga ega bo’lib, bu marker bilan bajarilgan “tashib o’tish” amali boshqaruv elementiga biriktirilgan ustyozuvni undan ajratishga imkon beradi. Odatda boshqaruv elementi biror joyga ko’chirilgudek bo’lsa, ular o’zlariga biriktirilgan ustyozuvlar bilan birga ko’chadi. Shakldagi turga shakl bezagini ishlab chiqishda yordamchilik vazifasi yuklatilgan. Tur Вид→Сетка buyrugi orqali olib tashlanadi va o’rnatiladi. Turga tegishli buyruqlardan yana biri Формат→привезать к сетке buyrugi bo’lib, uning vazifasi boshqaruv elementlarini turning tugunlariga avtomatik tarzda boglab qo’yishdan iboratdir.