Reja: Ishlab chiqarish omillari va ularning tarkibi

---

Ishlab chiqarish jarayoni va uning natijalari 
 
 
Reja: 
1. Ishlab chiqarish omillari va ularning tarkibi. 
2. Ishlab chiqarish jarayonining mazmuni. 
3. Ishlab chiqarishning umumiy va pirovard natijalari. 
4. Ishlab chiqarish imkoniyatlari va uning chegarasi. 
5. Ishlab chiqarishning samaradorligi va uning ko’rsatkichlari.
 
 

---

1-savol. Ishlab chiqarish omillari va ularning tarkibi. 
Jamiyat taraqqiyotini moddiy bazasi ishlab chiqarish bilan hosil qilinadi. 
Ishlab chiqarish mehnatga yaroqli bo‟lgan ish kuchi bilan ishlab chiqarish
vositalarini ko‟tilishi va uni harakatga keltirilishi tufayli moddiy ne„matlar 
hosil qilishdir. 
Resurs - bu ishlab chiqarish va xizmat ko‟rsatishga ishlatiladigan 
hamda qo‟llaniladigan moddiy-ashyoviy bo‟lib, tabiiy, moddiy, iqtisodiy, 
moliyaviy va hokazo kabi vositalardan tashkil topadi. 
Inson faoliyati moddiy va nomoddiy ne„matlar yaratishga qaratilar ekan, 
avvalo ishlab chiqarishni tashkil etmoq kerak. Ishlab chiqarishni tashkil etish
resurslarni talab qiladi. Ular quyidagilardan iboratdir: 
1. Ishchi kuchi;
2. Mehnat qurollari;
3. Mehnat vositalari. 
Ishchi kuchi - mehnatga qobiliyati bo‟lgan har bir insonning ma„lum 
maqsadlar yo‟lidagi aqliy va jismoniy faoliyatining yig‟indisidir. 
Mehnat qurollari - bu inson mehnati yordamida mehnat predmetlariga
ta„sir qiladigan mexanizmlar (dastaklar)ga aytiladi. Masalan: stanoklar, traktorlar, 
uskunalar, mashinalar, qurilmalar va hakozolar. 
Mehnat predmetlari - mehnat ta„siri natijasida tovar mahsuloti 
tayyorlanadigan barcha xom ashyolar massasidir. Masalan, sanoatda ishlatiladigan 
xom ashyolar, qishloq xo‟jaligidagi ishlab chiqarishda ishlatiladigan - 
urug‟liklar, mineral o‟g‟itlar, yoqilg‟ilar, materiallar, yer, suv shular jumlasidansir. 
Mehnat predmetlari tabiat mahsuli yoki oldingi davrlardan qolgan mehnat
mahsulotlaridan iborat bo‟ladi. 
Mehnat predmeti va mehnat qurollarini birga qo‟shilishi ishlab