Reja Kirish Risk haqida umumiy tushuncha Asosiy risk turlari Loyiha risklari va ularning turlari Xulosa va foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati Kirish

Loyiha risklarining quyidagi turlari bo’lishi mumkin:

-loyiha ishtirokchilari riski;

-loyiha yuqori qiymatliligi riski;

-loyihaning bevaqt to’xtatilish riski;

-konstruktor va texnologik risklar;

-davlatlararo risk;

-fors-major riski;

-ishlab chiqarish riski;

-boshqaruvchilik riski va boshqalar.

Loyiha riski omillari: Kutilmagan siyosiy va makroiqtisodiy omillar
- Iqtisodiyotdagi yuksalish va inqirozlar, inflyatsiya;
- Soliq va boj to’lovlarining oshishi, majburiy ajratmalarning kiritilishi;
- Mulkchilik munosabatidagi o’zgarishlar, siyosiy sabablarga ko’ra mulkning va pul mablag’larining begonalashtirilishi;
- Valyuta almashish kursining o’zgarishi va qonunchilikning o’zgarishi
Bozordagi vaziyat o’zgarishiga bog’liq omillar:

• Talabning susayishi va narxlarning tushishi;
• Moddiy va energetik resurslarga baho va tariflarning, transport tariflarining oshishi;
• mijozlar didining o’zgarishi, raqobatchilarning kutilmagan harakatlari, bir-birini o’rnini bosuvchi tovarlarning, qimmatli qog’ozlar kursining o’zgarishi va boshqalar.

Kompaniya ichki omillari:

• Kompaniya strategiyasi va uning biznes-rejasini tuzadigan, foyda va zararlarning hisobini yuritadigan shaxslar qo’llovchi uslubiyotning takomillashmaganligi va savodsizligi;
• xo’jalik aloqalari bo’yicha hamkorlarning nopokligi va to’lovga noqobilligi;
• Ijro etuvchilarning xato tanlanishi, marketing prognozidagi xatolar, ijroiya organi muhim takliflarining aksiyadorlar umumiy yig’ilishi yoki kuzatuv kengashi tomonidan rad qilinishi.

Iqtisodiyotning ayrim tarmoqlari va loyihaning ayrim turlari bo`yicha risklar bo`lishi mumkin. Masalan, konchilik va neft’-gaz qazib chiqarish sanoatida geologik riskka, ya`ni zahiralarni to`g`ri baholash riskiga alohida e`tibor beriladi. Kimyo sanoati, kon qazib olish, qora va rangli metallurgiya loyihalarida ekologik riskka katta e`tibor beriladi
Yuqorida keltirilgan tasniflashlarga asoslangan holda, loyiha faoliyatidagi risklarni quyidagi guruhini keltirish mumkin:
Loyiha ishtirokchilari riski;
Loyiha smeta qiymatining oshish riski;
Qurilishni o`z vaqtida tugamaslik riski;
Ish va ob`ekt sifatining pastligi riski;
Konstruktsion va texnik risklar;
Ishlab chiqarish riski;
Boshqaruv riski;
Sotish riski;
Moliyaviy risk;
Mamlakat riski;
Ma`muriy risk;
Fors-major riski.