TAShKILOT TAShKI MUXITI. Tashkilotning muvaffakiyatli faoliyati fakat ichki uzgaruvchilardan emas, balki tashki omillardan xam kup jixatdan boglik. Zamonaviy tashkilotlar uchun tashki muxitning tez uzgarishlarini xisobga olishlari va ularga moslashishlari talab kilinadi. Tashki muxit uzgarishlari tashkilot ichida uzgarishlarni amalga oshirishni takozo etadi.
Xatto uzgarishlar uncha katta bulmasa xam, baribir raxbarlar tashki muxitni xisobga olishga majbur, chunki tashkilot ochik tizim sifatida resurslar, energiya, kadrlar ta’minoti, xamda iste’molchilar bilan munosabati jixatidan tashki xayotdan boglik. Menejer uning tashkilotiga ta’sir etuvchi tashki omillarni aniklab bilishi shart va bundan tashkari, tashki ta’sirlarga moslashishning uslublarini taklif eta bilishi kerak. Shu jixatdan tashkilot biologik organizmga uxshaydi (tashkiliy darvinizm).
Tashki muxitni aniklash asosan, tashkilotning muvaffakiyatiga ta’sir etuvchi tashki muxitni xisobga olishni takozo etadi. Masalan, Jerald Bell ta’rifiga kura: «Tashkilot tashki muxitiga iste’molchilar, rakobatchilar, xukumat muassasalari, ta’minotchilar, moliya tashkilotlari va mexnat resurslari manbalari kabi tashkilot operasiyalariga ta’sir etuvchi elementlar kiradi».
Tashki muxitni aniklashning bir uslubi omillarni ikki asosiy guruxga bulishdir: bevosita ta’sir muxiti va bilvosita ta’sir muxiti. Bevosita ta’sir muxiti omillariga ta’minotchilar, mexnat resurslari, davlat boshkarish konunlari, iste’molchilar, rakobatchilar kiradi. Bilvosita ta’sir omillariga tashkilot operasiyalariga tugridan-tugri va tez ta’sir etmaydigan, lekin baribir ta’sirga ega bulgan omillar kiradi. Ularga iktisod xolati, fan-texnika tarakkiyoti (FTT), ijtimoiy-madaniy va siyosiy uzgarishlar, boshka mamlakatlardagi vokealar kiradi.
Tashki muxit xarakteristikalari:
Tashki muxit omillarining uzaro boglikligi – bu bir omil uzgarishining boshka omillarga ta’sir etish kuchi darajasidir.
Tashki muxitning murakkabligi – tashkilot e’tiborga olishi kerak bulgan omillar soni, xamda xar bir omilning variativlik (uzgaruvchanlik) darajasi.
Do'stlaringiz bilan baham: |