Reja: kirish tijorat banklari resurs bazasining shakllanishi va bank faoliyatining asosiy ko‘rsatkichlari

5-jadval
Xo’jalik yurituvchi subyektlar aktivlarining likvidlilik darajasi bo’yicha tasniflanishi (31-dekabr holatiga)

№	Nomi	2017-yil Summa (ming so’mda)	2018-yil Summa (ming so’mda)	O’zgarishi (+;-) ming so’mda
	1-guruh likvid mablag’lar
1	Pul mablag’lari
	Kassa (330)
	Pul mablag’lari (340)	417 852,0	459 409,0	+41 557
	Valyuta mablag’lari (350)
	Boshqa pul mablag’lari va ekvivalentlari (360)	1 242 684,0	1 055 222,0	-187 462,01
	Jami 1-guruh likvid mablag’lar	1 660 536,0	1 514 631,0	-145 905,0
2	Tez realizatsiya qilinadigan talabnomalar
	Xaridorlar va buyurtmachilar bilan hisoblashishlar (220)	15 381 687,0	14 581 571,0	-800 116,0
	Avans to’lovlari (260)	315 826,0	1 009 335,0	+693 509,0
	Budjet bilan hisoblashishlar (270)	139 180,0	178 690,0	+39 510,0
	Maqsadli davlat jamg’armalari va sug’urtalar bo’yicha bo’nak to’lovlari (280)	12 067,0	24 088,0	+12 021,0
	Qisqa muddatli qo’yilmalar (370)
	Sotib olingan xususiy aksiyalar (440)
	Ta’sischilar bilan hisob-kitoblar (290)
	Sho’ba korxonalari bilan hisob-kitoblar (240)
	Uyushma korxonalar bilan hisoblashishlar (230)
	Xizmatchilar bilan hisoblashishlar (250)	64 782,0	64 281,0	-501,0
	Boshqa debitorlar bilan hisoblashishlar (310)	158 613,0	227 559,0	+68 946,0
	Jami 2-guruh likvid mablag’lar	16 072 155	16 085 524	+13 369
3	Tez realizatsiya bo’ladigan TMQ zahiralari va ishlab chiqarish xarajatlari (140)
	Ishlab chiqarish zahiralari (150)	4 092 283,0	3 676 775,0	-415 508,0
	Tugallanmagan ishlab chiqarish xarajatlari (160)
	Kelgusi davr xarajatlari (190)	24 361,0	65 719,0	+41 358,0
	Tayyor va sotib olinadigan tovarlar (170)
	Jami 3-guruh likvid mablag’lar	4 116 644,0	3 742 494,0	-374 150,0

Jadval ma’lumotlari asosida shuni xulosa sifatida keltirish mumkinki, o’tgan yil davomida xo’jalik yurituvchi subyektning 1-guruh likvid mablag’lari 145 905,0 ming so’mga kamaygan va yil oxiriga kelib 1 514 631,0 ming so’mga yetgan. Shuningdek, 2-guruh likvid mablag’lar 16 085 524,0 ming ni tashkil etib, yil davomida 13 369,0 ming so’mga ko’paygan. Bizga ma’lumki, korxonaning likvidlilik koeffitsientiga ta’sir ko’rsatuvchi eng asosiy jihat bu 1- va 2-guruh likvid mablag’lar hisoblanadi. Likvidlilik koeffitsientidan mijozning yaqin kelajakda tezkor ravishda bank qarzini to’lab borish qobiliyatini prognoz qilish uchun foydalaniladi. Qolaversa, 3-guruh likvid mablag’lar 3 742 494,0 ming so’mni tashkil etib, yil davomida 374 150,0 ming so’mga kamaygan. Bundan shuni xulosa qilish mumkinki, jami 1-, 2- va 3-guruh likvid mablag’larning yig’indisini qisqa muddatli qarz majburiyatlariga bo’lish orqali xo’jalik yurituvchi subyektning kredit qoplash koeffitsientini topish imkonini beradi.

6-jadval
Xo’jalik yurituvchi subyektning majburiyatlari tarkibi⁶ (ming so’mda)

№	Nomi	2017-yil Summa (so’mda)	2018-yil Summa (so’mda)	O’zgarishi (+;-) so’mda
1	Qisqa muddatli majburiyatlar
	Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga qarz	4 824 298,0	3 174 558,0	-1 649 740,0
	Kechiktirilgan daromadlar	250 426,0	250 426,0	0
	Olingan bo’naklar	3 150 025,0	3 736 523,0	+586 498,0
	Qisqa muddatli bank kreditlari	888 889,0	222 222,0	-666 667,0
	Maqsadli davlat jamg’armalariga to’lovlar bo’yicha qarz	1 856 042,0	1 948 030,0	+91 988,0
	Mehnatga haq to’lash bo’yicha qarz	2 932 061,0	6 036 199,0	+3 104 138,0
	Boshqa kreditorlik qarzlari	2 873 552,0	161 431,0	-2 712 121,0
	Jami qisqa muddatli majburiyatlar	16 775 293,0	15 529 389,0	-1 245 904,0
2	Uzoq muddatli majburiyatlar
	Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga uzoq muddatli qarz	9 326 333,0	10 579 135,0	+1 252 802
	Uzoq muddatli bank kreditlari	63 560 925,0	63 720 620,0	+159 695,0
	Jami uzoq muddatli majburiyatlar	72 887 259,0	74 299 755,0	+1 412 496,0
3	Jami qisqa va uzoq muddatli majburiyatlar	89 662 552,0	89 829 144,0	+166 592,0

Jadval ma’lumotlari asosida shuni xulosa qilish mumkinki, xo’jalik yurituvchi subyektning jami majburiyatlari yil davomida 166 592,0 so’mga ko’payib, yil oxiriga kelib 89 829 144,0 so’mga yetdi. Jami majburiyatlar tarkibida qisqa muddatli majburiyatlar kam ulushni tashkil etib, yil so’nggida 1 245 904,0 so’mga pasaydi. Yil boshida korxonaning jami qisqa muddatli majburiyatlarining 16 775 293,0 so’mdan iborat ekanligini inobatga olib shunday deyish mumkinki, yil davomida qisqa muddatli majburiyatlar 92 % ga kamaygan. O’z navbatida qisqa muddatli majburiyatlar tarkibida boshqa kreditorlik qarzlari yil oxiridagi ijobiy o’zgarib, 161 431,0 so’mga teng bo’lgan. Qolaversa, uzoq muddatli majburiyatlar ham yil davomida 1 412 496,0 so’mga ko’payib, yil oxirida 74 299 755,0 so’mga yetdi. Qo’shimcha qilib shuni aytish mumkinki, xo’jalik yurituvchi subyektning majburiyatlar tarkibida qisqa muddatli majburiyatlar ulushining 17 % atrofida bo’lishi uni bank tomonidan kreditlash uchun asos ko’rsatkich bo’lishi mumkin.

Jadval ma’lumotlari asosida shuni xulosa qilish mumkinki, xo’jalik yurituvchi subyektning jami aylanma mablag’lari yil davomida 1 062 022 so’mga kamayib, yil oxiriga kelib 80 842 425 so’mga yetgan. Bunda manbalar tarkibini o’z mablag’lari, bank kreditlari va kreditorlik qarzlariga bo’lib o’rgansak, dastlab o’z mablag’lari tarkibida o’z ko’p ulushni ustav kapitali tashkil etadi va yil davomida o’tgan yilga nisbatan 1 496 880 so’mga yoki 16,5 % ga oshgan va yil so’nggida 10 585 080 so’mga yetgan.
7-jadval
Aylanma mablag’lari manbalari tarkibi (mln. so’mda)

Ko’rsatkichlar	Hisobot davri boshiga		Hisobot davri oxiriga		Farqi (+;-)
	Summada	% da	Summada	% da	Summada	% da
O’z mablag’lari:
Ustav kapitali	98 696		98 696		0
Taqsimlanmagan foyda	901 803		1 263 622		+361 819
Maqsadli tushumlar	567 730		230 098		-337 632
Bank kreditlari:
Qisqa muddatli	888 889,0		222 222,0		-666 667,0
Uzoq muddatli	63 560 925,0		63 720 620,0		+159 695,0