Reja: kirish tijorat banklari resurs bazasining shakllanishi va bank faoliyatining asosiy ko‘rsatkichlari

9-ilova
Mijozlarni kreditga layoqatliligini baholashning qo’shimcha ko’rsatkichlari⁸
(ming. so’mda)

№	Ko’rsatkichlar	2017-yil	2018-yil	O’zgarishi (+;-)
1	Balans jami	158 317 963	158 194 911	-123 052
2	Uzoq muddatli aktivlar (130)	116 202 546	115 455 117	-747 429
3	Joriy aktivlar (390)	42 115 417	42 739 794	+624 377
4	O’z mablag’lari manbasi	66 603 724	66 626 076	+22 352
5	Sotuvdan tushgan tushum hisobot yiliga	27 667 098	32 022 093	+4 354 995
6	Foyda	584 028	361 820	-222 208
7	Mavjud o’z aylanma mablag’lari	271 269	354 157	+82 888
8	Hisobot yiliga aylanma mablag’larning o’rtacha qoldig’i	282 020	356 800	+74 780
9	Aylanma mablag’larning aylanishi (kunlarda)	211,78	118,06	-93,72
10	Rentabellik darajasi o’tgan yil uchun (% da)	2,32	2,97	0,65

Jadval ma’lumotlari asosida shunday xulosaga kelish mumkinki, XYS ning o’z mablag’lari manbasi joriy yilda o’tgan yilga nisbatan 22 352 ga, joriy aktivlari 624 377 ga ko’paygan. Xo’jalik yurituvchi subyektning foydasi esa hisobat davr boshiga 222 208 ga kamayganini ko’rishimiz mumkin. XYSning aylanma mablag’larining aylanishi joriy yilda 118,06 kunni tashkil qilmoqda. Hisobat yiliga aylanma mablag’larining o’rtacha qoldig’i 356 800 ni tashkil etadi. Korxonaning sotish rentabelligi o’tgan yilga nisbatan oshganini ko’rishimiz mumkin. XYSga qo’shimcha ko’rsatkichlarini tahlil qilgan hoda mijozga kredit bersa bo’ladigan xulosaga kelishimiz mumkin.
Kredit shartnomasi yuridik hujjat hisoblanib, uning barcha punktlari bajarilishi tomonlar uchun majburiydir. Bu O‘zbekiston Respublikasining Fuqarolik Kodeksi bilan belgilab qo‘yilgan.
Kredit shartnomasining mohiyati shundan iboratki, unga ko‘ra bank (kreditor) shartnomada ko‘rsatilgan shartlar asosida va unda belgilangan miqdorda qarz oluvchiga pul mablag‘larini kreditga berish, qarz oluvchi esa kreditni va unga hisoblangan foizlarni o‘z vaqtida qaytarib berish majburiyatini oladi.
Kredit shartnomasida tomonlarning nomlanishi, shartnomaning amal qilish muddati, kredit bitimining predmeti va shartlari, tomonlarning huquq va majburiyatlari va ularning bajarilishining huquqiy kafolatlari ko‘rsatilgan bo‘ladi.
Kredit shartnomasi odatda yozma shaklda tuziladi va kerakli shaxslar tomonidan imzolanadi. g‘zma shaklda tuzilmagan kredit shartnomasi haqiqiy hisoblanmaydi.
Fuqarolik Kodeksining 744-moddasiga asosan kredit shartnomasiga ko‘ra, bir taraf – bank yoki boshqa kredit tashkiloti (kreditor) ikkinchi tarafga (qarz oluvchiga) shartnomada nazarda tutilgan miqdorda va shartlar asosida pul mabalg‘lari(kredit) berish, qarz oluvchi esa olingan pul summasini qaytarish va uning uchun foizlar to‘lash majburiyatini oladi.