Reja: Kirish. Valyuta kursi va uning iqtisodiy mohiyati. Valyuta kursi va unga ta’sir qiluvchi omillar. Valyuta kursi omillari va ularni iqtisodiy rivojlanishga tasirining iqtisodiy tahlili

Valyuta kursiga ta’sir etuvchi omillarni quyidagi guruhlarga bo’lish mumkin;

• 
  Valyuta kursini dinamikasini bevosita aniqlovchi yoki xalqaro iqtisodiy ayirboshlash jarayoni bilan bevosita bog’liq bo’lgan omillar:
  
• 
  xalqaro ayirboshlashda qatnashuvchi mamlakatlarning yalpi milliy mahsuloti (YaMM) to’lov balansi;
  
• 
  pulni ichki va tashqi taklifi;
  
• 
  foiz stavkalari.
  

Bu ko’rsatilgan omillarni sabab (uyushgan) omillar sifatida atash mumkin.
(Uyushgan) sabab omillarning o’zgarishiga ta’sir etuvchi va valyuta kursini o’rnatish mexanizmida boshqaruvchi sifatida ta’sir etuvchi omillar.

2019-2021-yillarda yuridik shaxslarning birja va birjadan tashqari valyuta bozorlarida chet el valyutasi xaridi mln. АQSh doll.
Manba:O’zbekiston Respublikasi Markaziy Bank ma’lumotlari
Iqtisodiy tizimni dinamik tizim tenglikdan chiqib ketishi natijasida yuzaga keladigan omillar:

• 
  Iqtisodiy tanglikning namoyon bo’lishi;
  
• 
  Davlat byudjeti defitsiti;
  
• 
  Nazoratsiz emissiya;
  
• 
  Inflyatsiya;
  
• 
  Ichki va tashqi baholar o’rtasidagi farq.
  
• 
  Monopol ishlab chiqarish;
  
• 
  Pullarni xorijiy valyuta funktsiyasini bajarishi;
  
• 
  To’liq hajmda to’lov vositasi;
  
• 
  jamg’arish vositasi;
  
• 
  Kapitalni chetga oqib ketishi;
  
• 
  Investitsiyani qisqartirish;
  
• 
  Ishlab chiqarish hajmini pasayishi.
  
• 
  Resurslar oborotida qatnashmaslik;
  
• 
  Iste’molchilarning foydalarini pasayishi;
  
• 
  Valyuta birjasidagi uyin;
  
• 
  Tovarlarni «yuvilishi»;
  

Demping baholaridan foydalanish orqali ayrim firmalarning olib borayotgan tashqi savdo faoliyati.

• 
  Siyosiy omillar;
  
• 
  Mamlakat pul tizimiga bevosita o’zgarish kirituvchi siyosiy qarorlar;
  
• 
  Davlat siyosatini muddatini aniqlovchi qarorlar;
  
• 
  Boshqaruv strukturasining barqarorlik darajasi;
  
• 
  Iqtisodiy tizimni boshqarishda ishonchlilik darajasi;
  
• 
  Iqtisodiy va siyosiy struktura vakillarini bir-birini tushuna olish darajasi;
  
• 
  Qonunlarni bajarilish darajasi;
  
• 
  Iqtisodiyotda davlat ulushining miqdori;
  
• 
  Aholning boshqaruv strukturasiga ishonchlilik darajasi;
  
• 
  Xususiy kapitalning himoyalanganlik darajasi
  

3.