Reja: Qishloq xo'jalik melioratsiyasining ahamiyati

Agrotexnikaviy melioratsiya er tyoki slash, almashlab egish tuproq'qa tug'ri
ishlov berish, undan zararli tuzlarni yuvib ketgazish kabi chora tadbirlardan iborat.
o'rmon tenikasi melioratsiyasi biologik usulda bo'ta va daraxtzorlarni (o'rmon) barpo qilish yo'li bilan tuproq', iqlim, er osti suvi sathi sharoitlarini o'zgartirishga imkon beruvchi tadbirlar tizimini o'z ichiga oladi.
Ximiyaviy melioratsiyada tuproq'qa ohak, gips, sentetik kauchuk osh tuzi ,
oltingugurt kislotasi, tomas shlak, fosforit, uning kabi kimeviy birikmalar kiritilib tuproq'yaxshilanadi, suv havzalari va kanallardan shim ilishini kamaytirish uchun polimer materialllar ishlatiladi.
Gidrotexnikaviy melioratsiyada tuproq'unumdorligini oshirish uning suv rejim init
o'zgartirish (sug'orish, tug'onlar, suv omborlari, kanallar, zax q'ochirish tarmoqlarini qurish va x.z) orqali amalga oshiriladi.
Gidrotexnikaviy melioratsiya o’z navbatida sug’orish va zax qochirish melioratsiyasiga bo’linadi Sug'orish tuproqning tabily nam tanqisligini sun'ty ravishda to'ldirishdir.
Sug'orish deganda tuprog'ning unumdorligini oshirish, q'ishlog'xo'jaliklaridan mo'l hosil olish uchun tuproq'ning suv refimini va u bilan bog’liq bo’lgan havo, issiqlik va oziqlantirish rejimlarint hostl gilish boshqarish hamda ularni saglab turish magsadida emi sug orishni tushunish lozim.
Sug'orish tundradan boshqa barcha tabily zonalarda amalga oshiriladi.
Tabily namlik etarli bo'Imagan zonalar, ya'ni doimiy bug' lanish miqdori atmosfera eg'inlaridan ortiq(e «1) xududlarda sug'orish erlarni q'ishlog'xo'jaligi uchun o'zlashtirishning asosiy sharti hisoblanadi; bu rayonlarga kavkaz orti va kasply bu past tyoki sligidagi quruqcho'l ya yarim cho'L Joylari, Qozog'iston va Markaziy Osie davlatlari, shu jumladan O'zbekiston Respublikasi xududi ham kiradi. Respublikamiz xududi o'zining issiqva quruqiqlimi bilan tavsiflanadi, bu erda kam miqdorda (yiliga o'rtacha 200-300 mm) eg'in eg'adi, bundan tashqari uning ko'p q'ismi vegetasiya (o'sish) davridan boshqa paytga tug'ri keladi. Bu erda sug'orishsiz yoki nlardan juda kam hosil olinadi, shu sababdan bunday rayonlarda erlarni sug'orish madaniy dexqonchiliqning zarur sharti hisoblanadi hamda yuksak agrotexnika usullarini go'llash bilan sug'orish orqali paxta va boshqa yoki nlardan eng yugori hosil olish mumkin. Sug'orishda ishlatiladigan suvning sifatiga uning tarkibidagi cho'kindilar , (loya miqdori, erigan tuzlar va xaroratiga nisbatan talablar quiladi.).
Cho'kindilar diametri 0,1 ... 0,15 mm bo'lsa, zararli hisoblanadi, chunki ular kanallarga cho'kib, loy bostiradi va suv o'tqazish gobiliyatini kamaytiradi.
O'lchami 0,1.0,005 mm gacha bo'lgan cho'kindilar tuprog'ning epishqoqligini kamaytirib fizikaviy holatini yaxshilashi mumkin, lyoki n unda
ozuqa moddalar kam bo'ladi. Juda mayda, diametri 0,005 dan kichik, ayniqsa diametri 0,001 dan kichik bo'lganlari ozuça moddalarga boy bo'ladi, lyoki n ularning ko'p miqdori tuproq'ning fi-zikaviy xossalarini , suv shimuvchanligini va
aerasiyasini kamaytiradi. Cho'kindilar ximiyaviy tarkibiga ko'ra loyga yaqin va ularda qum tuproq',
giltuprog', gumus, organiqmoddalar, kalsiy, magniy, natriy va kaliy tuzlar bo'ladi. Mineral moddalar ayniqsa cho'kindilar bilan tushadigan kally va fosfat kislotalari o'simliklarning ozuqa moddalariga bo'lgan ehtielini gondirishga sarf
bo 'ladi.

• 
  Sug'orish suvlarida muallaqcho'kindilardan tashqari erigan tuzlar va gazlar bo'ladi. Masalan: 1m3 suv tarkibida 40.5 sm3 ga yagin erigan gazlar, shu Jumladan 20 sm3 502, 15...20 sm3 azot va 8...12 sm3 kislorod bo'ladi. Gazlar miqdori gishda ezdagiga nisbatan ko'proq.
  
• 
  Sug'orish suvida erigan tuzlar miqdori 0,1 %, ya'ni 1 g/l gacha ruxsat etiladi, bunda har 1 000 m3 suv bilan 1000 g erigan tuz tuprog'qa olib kelinadi.
  
• 
  Sug'orish suvidagi erigan tuzlarning yo'l go'yiladigan miqdori uning kimeviy tarkibi va tuprog'ning suv fizikaviy xossalariga bog'liq. Bu migdor engil tuproq'larda og 'ir tuproq 'larga nisbatan ko'proq bo'ladi. Sug'orish suvidagi tuzlarning yugoriroq miqdori quyidagi holatlarda yo'lquyiladi. Atmosfera eg'inlari ko'p tushganda va doimiy sho'r yuvishlar olib borilganda , kichik sug'orish meerlari bilan sug'orilganda, yuqori agrotexnika goidalariga amalqilinganda va organiqug'itlar ishlatilganda, almashlab eqishda ko'proqo't-bedayoki Igan holllarda.
  
• 
  Q'ishloq' xo 'jalik yoki nlari o'sish, rivojlanishi va yugori hosil berishidasug'orish suvining xarorati 150S dan kam bo'lishi maqsadga muvofiqemas. Past xaroratli suv bilan (muz suvlari, er osti suvlari) issiqsevar yoki nlarni sug'orishda ular ez paytda ochiqhavzalarda isitib olish kerak. Iliq(t>1005) suv bilan sug'orish yoki nlar ildiz tizimini tez rivollantiradi, umum ly hosil 14...20% gacha ortadi.
  
• 
  O'simliklarga ta'sir etish vaqti va samaradorligiga qarab sug'orish muntazam va bir martalik turlarga bo'linadi. Muntazam sug'orishda_suv q'ishlog'xo' jalikyoki nlarining ehtieji, iqlim va tuprog sharoit lari, xo 'jalik ehtieji va imkoniyatigaqarab doimiy ravishda berilib turadi. Muntazam sug'orish tuproq'ning suv , issiqlik ozuqa, havo va tuz rejimlarini rost lab turadi va yaxshilaydi
  
•